از کرامات شیخ ما این است (2)
دکتر زهرا عبدالهی، متخصص تغذیه و رئیس دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت
در این مطلب سعی می‌کنم دو نمونه از ادعاهای غیرعلمی را که این روزها از قول یک به‌اصطلاح کارشناس نقل شده و در شبکه‌های اجتماعی منتشر می‌شود و کم‌کم شکل شایعه به خود می‌گیرد، بازگو کنم و خطاهایش را گوشزد نمایم.
Q ادعای اول: ایشان می‌گویند نمک یددار تصفیه‌شده هیچ فایده‌ای برای بدن ندارد، چون در فرآیند تصفیه همه املاح مورد نیاز بدن از بین می‌رود و فقط ید آن باقی می‌ماند در حالی که نمک دریا طبیعی و غیر از ید دارای پتاسیم، منیزیم و کلسیم است که همگی ریزمغذی‌های مورد نیاز بدن هستند ولی ید اضافی در نمک‌های تصفیه‌شده سرطان‌زاست!
R واقعیت: نمک یددار تصفیه‌شده یک تجربه 150 ساله در دنیاست و همه کشورها برای اینکه مشکل کمبود ید را در جامعه حل کنند، از این روش استفاده کردند. بیش از 20 سال پیش که مشکل کمبود ید در کشور بررسی شد، 20 تا 70 درصد گواتر در کشور شیوع پیدا کرده بود. علاوه بر گواتر، ناهنجاری‌های مغزی و جسمی نوزاد، کرولالی، سقط جنین و ناباروری همگی از عوارض کمبود ید در بدن است که با شروع یددار کردن نمک این بیماری‌ها تا حد زیادی کنترل شد، به گونه‌ای که گواتر در کشور 90 درصد کاهش پیدا کرد. از طرف دیگر، با افزودن ید به نمک توانستیم بهره هوشی بچه‌ها را 51/13 واحد ارتقا دهیم. نکته قابل توجه اینکه هیچ تحقیق علمی ثبت شده در دنیا نشان نمی‌دهد که ید باعث سرطان می‌شود. مصرف روزانه نمک در کشور ما بین 10 تا 12 گرم است و از این مقدار نمک چه میزان پتاسیم، کلسیم و منیزیم قرار است وارد بدن شود که ایشان ادعا می‌کند این ریزمغذی‌ها از طریق نمک دریا وارد بدن می‌شود. منبع عمده این ریزمغذی‌ها سبزی و میوه است و قرار نیست کسی با خوردن 5 گرم نمک در روز منیزیم مورد نیاز بدنش را تامین کند. این ادعا یک جور عوام‌فریبی است.
همچنین یدی که در نمک دریا وجود دارد، بسیار کم است و مشکل کمبود ید را حل نمی‌کند. مشکل دیگر نمک دریا میزان خلوص آن است، بنا بر استانداردهای تعیین‌شده، نمک تصفیه‌شده باید
2/99 درصد خلوص داشته باشد، یعنی عاری از آلودگی فیزیکی و شیمیایی باشد در حالی که ما نمونه نمک دریا را که در بازار بود، در آزمایشگاه سازمان غذا و دارو بررسی کردیم و مشخص شد که نمک دریا درجه خلوص پایین دارد و حاوی سرب و کادیوم و آرسنیک است که این فلزات سنگین سرطان‌زا هستند. علاوه بر این، ناخالصی‌هایی مثل گچ، خاک و آهک نیز دارد که باعث اختلال‌های گوارشی می‌شود و سلامت کلیه و کبد را به خطر می‌اندازد.
Q ادعای دوم: ایشان می‌گویند می‌توان مثل قدیمی‌ها یک ملاقه آهنی به نام «هسوم» درون غذای در حال پخت گذاشت تا آهن مورد نیاز بدن تامین شود!
R واقعیت: در قدیم، نه معیاری برای کمبود آهن وجود داشت و نه معیاری برای سنجش رفع کمبود آهن. ادعایی که این متخصص به اصطلاح سنتی بیان می‌کند، این است که ملاقه‌های آهنی و حتی آب حاوی آهن که خودش آن را درست کرده، به‌طور طبیعی آهن مورد نیاز بدن را تامین می‌کند و مشکل کم‌خونی افراد با مصرف آن برطرف می‌شود. اما در قدیم ارزیابی دقیقی از میزان آهن موجود در نعل اسب یا میخ یا ملاقه‌های آهنی وجود نداشت. در حال حاضر نیز مشخص نیست چه میزان آهن از این طریق وارد غذا می‌شود و اگر اضافه دریافت وجود داشته باشد، می‌تواند خطر سرطان‌زایی داشته باشد. نکته دیگر این است که نیاز هر فرد به آهن تفاوت می‌کند و مثلا نیاز یک فرد بزرگسال با یک کودک به آهن خیلی متفاوت است و اگر فردی بیش از نیاز روزانه آهن دریافت کند، در معرض بیماری‌های قلبی و سرطان قرار می‌گیرد. مساله دیگر غنی‌سازی آرد با آهن است که با محاسبات دقیق مشخص شده که چه میزان آهن به آرد زده شود تا نیاز مردم را تامین کند. این آهن همراه با اسید فولیک غنی‌شده و خطر اضافه دریافت آهن را خنثی می‌کند. مشخص نیست استفاده از ظروف مسی، رویی و برنجی نیز چه میزان از این عناصر وارد غذا می‌کند. نکته مهم‌تر آنکه آهنی که از طریق غذا می‌خوریم، آهن آلی است که جذب بدن می‌شود و آهن در ملاقه و میخ معدنی هستند و هیچ تحقیق علمی وجود ندارد که نشان دهد قابلیت جذب آن چقدر است بنابراین چنین ادعاهایی تهدید سلامت عمومی جامعه است و باید در این زمینه مردم را آگاه کنیم.
----------------------
نقد:
نمک، مایه برکت یا سم سفید؟!
آیا فشار خون امام علی بالا بود؟!+فایل صوتی
