توصیه‌ها و هشدارهای دکتر حسین سعیدی متخصص اطفال و فلوشیپ اورژانس
پرنیان پناهی
یکی از مفرح‌ترین سرگرمی‌ها در روزهای گرم سال برای کودکان شنا کردن است. بسیاری از خانواده‌ها هم طوری برنامه‌ریزی می‌کنند که کودک چند ساعتی از هفته بتواند به این تفریح سالم بپردازد. شنا تفریح فوقالعاده سالمی است ولی فراموش نکنیم مراقبت از کودکان هنگام شنا ضروری است و نباید یک لحظه چشم از آنها برداشت. در غیر این صورت همین تفریح سالم می‌تواند به فاجعه ختم شود. غرق شدن کودکان چند ثانیه‌ای بیشتر طول نمی‌کشد چون مانند افراد بزرگسال دست و پا نمی‌زنند و متاسفانه بزرگسالان وقتی متوجه غرق‌شدن کودک می‌شوند که پیکر بی‌حرکت او روی آب غوطه‌ور می‌ماند. با دکتر حسین سعیدی، متخصص اطفال، فلوشیپ اورژانس و دانشیار دانشگاه علوم پزشکی ایران، درباره این حادثه تلخ و راه‌های جلوگیری از بروز آن گفت‌وگو کرده‌ایم.
سلامت: غرق شدن کودکان در چه سنینی بیشتر رخ می‌دهد؟
در آمریکا که آمارهای مستندی در این زمینه دارد، این‌طور گفته می‌شود که غرق‌شدن در آب، دومین علت آسیب غیرعمدی کودکان و نوجوانان 1 تا 16 ساله محسوب می‌شود. حوادث غرق‌شدگی بیشتر برای کودکان 4-3 ساله و نوجوانان 16-15 ساله اتفاق می‌افتد. غرق شدن ممکن است در استخر، رودخانه، دریا و حوض خانه باشد.
سلامت: اولین اتفاقی که برای کودک غرق‌شده می‌افتد، چیست؟
اولین اتفاقی که برای کودک یا حتی فرد بزرگسال هنگام غرق شدن می‌افتد، نارسایی تنفسی به‌دلیل پر شدن ریه‌ها از آب و کمبود اکسیژن است. هوشیاری فرد غرق‌شده به سرعت کاهش پیدا می‌کند. کمبود اکسیژن ممکن است باعث تورم مغزی، اختلال تنفسی و نارسایی قلبی شود. علت اصلی مرگ کودکان، کاهش اکسیژن در دستگاه عصبی مرکزی است.
سلامت: وقتی با چنین صحنه‌ای مواجه شدیم چه کنیم؟
از همان لحظه‌ای که کودک از آب گرفته می‌شود، نباید وقت را تلف کرد و اقدام‌ها باید آغاز شود. اولین و اصلی‌ترین اقدام، اکسیژن‌رسانی به کودک است. ریه‌ها از آب پر است و باید بلافاصله تهویه دهان به دهان انجام گیرد تا جریان اکسیژن برقرار شود. در ابتدا باید کودک را به پشت خواباند و 3 تنفس عمیق به دهان او داد. اگر فرد در این کار تبحر دارد، می‌تواند ماساژ قلبی را هم آغاز کند. البته بهترین کار این است که خیلی سریع با اورژانس تماس گرفت تا گروه مجهز پزشکی در صحنه حاضر شود حتی اگر کودک هوشیاری خود را به‌دست آورده است و حال عمومی خوبی دارد. وضعیت کودکانی که بعد از غرق شدن حال عمومی خوبی دارند، امیدوارکننده است. کودک باید گرم نگه داشته شود. لباس‌های خیس را هم باید درآورد و او را در پتو پیچاند. اگر هنگام شیرجه زدن آسیب به‌خصوص به ناحیه گردن کودک وارد شده باشد، لازم است به وضعیت گردن او نیز دقت کنید. در این مواقع از حرکت دادن سر خودداری کنید آن را ثابت نگه دارید تا اورژانس برسد.
سلامت: برای پیشگیری از بروز این حادثه چه کار کنیم؟
وقتی کودک داخل آب می‌شود تا آخرین لحظه مراقب او باشید. کودکان خردسال معمولا در استخرهای خانگی، حوضچه‌ها و حوض‌های آب غرق می‌شوند. اگر در خانه استخر یا حوضی وجود دارد، آب آن را خالی یا اطراف آن را نرده‌کشی کنید. غرق شدن کودک در استخر نیز ممکن است در اثر شلوغی و ازدحام باشد. کودکان رفتارهای پرخطری دارند و متوجه عمق آب نیستند و ممکن است یک لحظه از نظر دور بمانند. مربی شنا باید متوجه این موضوع باشد. حتی بهتر است جلیقه شنا به آنها پوشانده شود تا احتمال غرق شدن به صفر برسد. مراقب کودکانی که دارو مصرف می‌کنند باشید. دارو ممکن است باعث کاهش هوشیاری شود. همچنین دیده می‌شود بعضی نوجوانان الکل مصرف می‌کنند. اگر متوجه چنین موضوعی شدید، از ورود آنها به استخر یا رودخانه و دریا جلوگیری کنید. غرق شدن نوجوانان نیز اغلب در اثر بی‌احتیاطی و ماجراجویی است.
