بخش‌های مختلف بدن انسان مانند زنجیر به یکدیگر متصل هستند. برای مثال پلانتار فاشیا (فاشیای کف پا) در امتداد تاندون آشیل قرار دارد. تاندون آشیل نیز در امتداد ماهیچه‌های دوقلوی ساق پا قرار گرفته است. اگر هر یک از این بخش‌ها دچار مشکل شود، قسمت‌های مرتبط با آن نیز اختلال عملکرد پیدا می‌کنند. مثلا انقباض در ماهیچه‌های پا، چرخش پا به سمت داخل یا خارج، اختلال در محور حرکتی مفاصل پا، ناتوانی در حفظ تعادل حین راه‌رفتن، کف پای صاف یا قوس بیش از حد کف پا و... همگی می‌توانند از عوامل درد پاشنه و التهاب فاشیای کف پا باشند. خوشبختانه این التهاب را می‌توان با کمک علم کایروپراکتیک، فیزیوتراپی و توانبخشی بدون نیاز به اعمال تهاجمی و جراحی درمان کرد.
کایروپراکتیک نوعی طب مکمل است. افرادی که به این طب روی می‌آورند، اغلب تمام درمان‌های دیگر را انجام داده و از آنها نتیجه‌ای نگرفته‌اند. البته درمان کایروپراکتیک زمانی نتیجه‌بخش خواهد بود که به‌صورت ترکیبی انجام شود. بخشی از این درمان را مدالیته‌های فیزیوتراپی تشکیل می‌دهند. بخش دوم درمان نیز به تحریک مفاصل و درمان‌های دستی (مانیپولیشن یا قولنج شکستن هدفمند) اختصاص دارد. در مرحله بعدی معمولا از روش‌های ترمیم بافت سخت (غضروف‌ها و استخوان‌ها)، بافت نیمه‌سخت (لیگامان‌ها) و بافت نرم (عضله‌ها و تاندون‌ها) استفاده می‌شود. در نهایت هم درمان به توانبخشی ختم خواهد شد. برای درمان التهاب فاشیای کف پا نیز لازم است که 4 قدم برداشته شود:
1. کاهش التهاب با فیزیوتراپی
برای درمان التهاب فاشیای کف پا در قدم اول از دستگاه‌های فیزیوتراپی استفاده می‌شود. این دستگاه‌ها از راه‌های مختلف، جریان خون را در ناحیه مورد نظر افزایش می‌دهند و از این طریق به کاهش درد و التهاب کمک می‌کنند. برای مثال دستگاه جریان برق، عضله را منقبض و منبسط می‌کند. در فرکانس‌های خاص نیز می‌تواند به باز کردن عروق یا تنگ کردن آنها کمک کند. جریان برق همچنین باعث ترشح هورمون‌های مسکن از مغز می‌شود. دستگاه اولتراسوند نیز امواج صوتی را به عمق بافت‌های بدن می‌رساند و با ایجاد اصطکاک بین بافت‌ها باعث افزایش حرارت، سوخت‌وساز و گردش خون می‌شود. دستگاه لیزر هم سلول‌های انرژی (سلول‌های ATP) را در بافت‌های بدن فعال می‌کند و از این طریق میزان ترمیم بافت را افزایش می‌دهد. با استفاده ترکیبی از تمام این دستگاه‌ها در ناحیه کف پا، تاندون آشیل و عضلات دوقلوی پشت ساق می‌توان سرعت و میزان بهبود التهاب فاشیای کف پا را افزایش داد.
2. ترمیم زخم‌های داخل بافت
افراد مبتلا به التهاب فاشیای کف پا معمولا زمانی به پزشک مراجعه می‌کنند که التهاب مزمن شده است. مزمن شدن التهاب باعث ایجاد زخم در بافت می‌شود. درواقع این زخم است که برای بیمار درد ایجاد می‌کند. بافت زخمی فاشیای کف پا را می‌توان با ابزارهای خاصی مانند «گراستون» (وسیله‌ای به شکل یک میله پهن فلزی) درمان کرد. متخصص کایروپراکتیک با فشار آوردن و کشیدن این وسیله روی ناحیه مورد‌نظر، مقداری آسیب میکروسکوپی در بافت ایجاد می‌کند تا جریان خون را در ناحیه افزایش دهد. این روش برای دردهای غضروفی و انواع دیسک نیز می‌تواند بسیار موثر باشد زیرا غضروف‌ها و دیسک‌ها در حالت طبیعی بدون خونرسانی هستند و دیرتر از بافت‌های دیگر بهبود می‌یابند.
3. اصلاح محور حرکتی مفاصل
بخش بعدی درمان التهاب فاشیای کف پا به اصلاح محور حرکتی مفاصل مربوط می‌شود. در این التهاب معمولا مفاصل بخش‌های مختلف پا از جمله مچ، متاتارسال، انگشت‌ها و حتی زانوها درگیر هستند، بنابراین باید با درمان‌های دستی یا مانیپولیشن، محور حرکتی آنها را اصلاح کرد. برای مثال اگر بیمار پای خود را کج می‌گذارد، باید با تحریک مفصل، آن را به حالت طبیعی بازگرداند.
4. توانبخشی و ورزش
زمانی که پاشنه پا دردناک می‌شود فرد به‌طور طبیعی سعی می‌کند فشار و وزن را از روی پای مورد نظر برداشته و روی پای دیگر بیندازد. این موضوع باعث می‌شود عضلات پای مخالف قوی‌تر و عضلات پای آسیب‌دیده ضعیف‌تر شوند. حتی گاهی عضلات پای آسیب‌دیده دچار گرفتگی می‌شوند و به‌تدریج تغییر حالت می‌دهند، بنابراین باید از طریق توانبخشی و انجام ورزش‌ها و نرمش‌های به‌خصوص، فشار را از روی مفاصل برداشت و از عود درد جلوگیری کرد.
دکتر شاهد صدر
عضو انجمن علمی کایروپراکتیک ایران
