در روزهایی که هوا آلوده اعلام می‌شود، سالم‌ترین کار، خارج نشدن از منزل است. البته این حرف به آن معنا نیست که هوای داخل خانه پاک‌تر از هوای بیرون است اما به هر حال در مناطق پرترافیک و محل عبور و مرور اتومبیل‌ها میزان غلظت آلاینده‌ها بیشتر است.
توصیه می‌کنم بیماران خاص، کودکان، سالمندان و سایر گروه‌های حساس جامعه در این روزها در خانه بمانند؛ در و پنجره‌ها بسته باشد و از دستگاه‌های تصفیه هوای خانگی که در بازار موجود است، بهره ببرند. استفاده از گیاهان نیز در شرایطی که متناسب با حجم هوای آپارتمان‌ها باشد، می‌تواند باعث بهبود کیفیت هوای منزل شود. بعضی‌ها نیز ماسک به‌صورت می‌زنند و در سطح شهر رفت‌وآمد می‌کنند اما این ماسک‌ها هیچ تاثیری در جلوگیری از ورود ذرات ریز معلق به داخل ریه‌ها ندارد. فقط ماسک‌های صنعتی فیلتردار می‌توانند هوا را تصفیه کنند که استفاده از آنها نیز در سطح شهر برای همگان امکان‌پذیر نیست.
آلودگی در گروه‌های حساس جامعه می‌تواند باعث سوزش سینه و تنگی‌نفس شود و بیماری مبتلایان به آسم و برونشیت را تشدید کند. کودکان بیشتر از دیگر گروه‌ها در معرض آسیب‌های ناشی از این آلودگی هستند و به همین دلیل بهتر است تا جای ممکن در معرض آن قرار نگیرند. در افراد سالم و جوان نیز آلودگی هوا در طولانی‌مدت (نه در کوتاه‌مدت) می‌تواند آثار نامطلوبی روی دستگاه تنفسی به جا بگذارد و سالانه از توان ریوی آنها بکاهد.
متاسفانه در جامعه ما بسیاری از جمله پلیس‌ها و رانندگان، مجبورند در شرایط اضطراری آلودگی نیز همچنان فعال باشند و کار کنند. برای آنها هیچ راه پیشگیری موثری وجود ندارد. تنها کاری که آنها می‌توانند بکنند، این است که آب بیشتری در طول روز بنوشند و از ویتامین‌های A و C بیشتری استفاده کنند. اگر در اتومبیل هستید، شیشه ماشین را بالا بکشید و اگر مجبورید بیرون از اتومبیل باشید، نفس عمیق نکشید. به ورزشکاران هم توصیه می‌شود در شرایط آلودگی هوا در سالن‌های سربسته تمرین کنند.
آلودگی هوا مشکل بسیاری از شهرهای بزرگ جهان بوده ولی توانسته‌اند آن را کنترل کنند ولی ما کار موثری برای کنترل آن انجام نداده‌ایم. راه غلبه بر این مشکل در ایران، توسعه حمل‌ونقل عمومی، به ویژه حمل‌ونقل زیرزمینی، مترو و استاندارد کردن سوخت اتومبیل‌هاست.
دکتر حمید سهراب‌پور
فوق‌تخصص ریه، استاد دانشگاه علوم‌پزشکی شهید بهشتی
