دغدغه‌ام مرگ‌های زودرس است
سالانه 16هزار نفر در جاده‌هایمان می‌میرند
35درصد ایرانیان تا قبل از 55سالگی سکته قلبی می‌کنند
روز یکشنبه بود که دکتر محمد کیاسالار، سردبیر هفته‌نامه سلامت، یادآوری کرد که فردا- یعنی دوشنبه ساعت 12- باید به بیمارستان شریعتی، مرکز تحقیقات گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران بروم و با معاون وزیر بهداشت و رئیس مرکز تحقیقات گوارش و کبد مصاحبه کنم. برای اینکه بدانید از این خبرخیلی خوشحال نبودم، لازم نیست با روحیات من آشنا باشید، کافی است بدانید که در همان روز دوشنبه باید صفحاتی را که در هفته‌نامه سلامت مسوول‌شان هستم، می‌بستم تا برای ارسال به چاپخانه آماده شود. با توجه به میزان دقیقه نود بودن دسته‌جمعی‌ای که تقریبا همگی‌‌مان داریم، دست‌کم از نظر من این کار به منزله در یک زمان در دو مکان بودن بود و برای انجام آن باید قادر به طی‌الارض می‌بودم! اما بالاخره تحت هر شرایطی که بود، با چند دقیقه تاخیر به دفتر آقای دکتر رسیدم و در کمال تعجب دیدم که منشی ایشان انتظارم را می‌کشد و می‌گوید آقای دکتر تماس گرفته‌اند و در راه هستند و بابت تاخیرشان نیز عذرخواهی کرده‌اند؛ رفتاری کاملا غیرمنتظره از یک مدیر دولتی! «گفت‌وگوی سلامت» این هفته را بخوانید تا ببینید دکتر رضا ملک‌زاده که در کارنامه‌اش انواع و اقسام مسوولیت‌های کلان دیده می‌شود،چقدر صمیمانه و دلسوزانه از دغدغه‌ها و اهدافش برای خدمت به مردم گفته است.
: آقای دکتر! من بیشتر شما را به‌عنوان یک پزشک و محقق بزرگ در علوم بالینی می‌شناسم. راستش علت اینکه دفتر شما از نشریه ما خواسته در خدمتتان باشیم، نمی‌دانم. موضوع گفت‌وگوی ما باید چه باشد؟
پیشگیری از مرگ‌های زودرس در کشور. آمار مرگ‌های زودرس در کشور واقعا برایم آزاردهنده است. باید با کمک رسانه‌ها برای جلوگیری از مرگ‌های زودرس کاری کرد. متاسفانه در حال حاضر میانسالانی را از دست می‌دهیم که در اوج بلوغ فردی و اجتماعی هستند. آن هم به دلایل قابل‌پیشگیری. امروزه شیوه زندگی مناسب در جوانی نداریم و در میانسالی به‌علت بیماری و عوارض آن کیفیت زندگی‌مان پایین است در حالی که این موارد کاملا قابل‌پیشگیری هستند.
: بیشتر توضیح می‌دهید مرگ زودرس یعنی چه؟
مرگ زودرس به مرگ افراد در سنین زیر 70 سال گفته می‌شود. کشور ما در زمینه کاهش میزان این مرگ‌ها پیشرفت‌های قابل‌توجهی داشته است؛ با این حال باید از عوامل بروز این مرگ‌ومیرها مانند مصرف مشروبات الکلی، ابتلا به بیماری‌های قلبی- عروقی، چاقی و حوادث جاده‌ای بیش از پیش پیشگیری کرد.
: آمار قابل‌انتشار در این مورد موجود است؟
بله البته، کل مرگ‌های زودرس (سنین زیر 55 سال) ناشی از بیماری‌های غیرواگیر در سال 1392 به 47هزار نفر رسید که 11هزار نفر از فوت‌ها به‌دلیل بیماری‌های قلبی- عروقی بود بنابراین حتما باید به کاهش شیوع بیماری‌های قلبی توجه بیشتری شود.
حدود 35 درصد افراد زیر 55 سال در کشور دچار سکته قلبی می‌شوند. سن ابتلا به بیماری‌های قلبی در ایران نسبت به کشورهای اروپایی 10 سال پایین‌تر است و علت اصلی آن شیوه نادرست زندگی است. مرگ‌های زودرس ناشی از حوادث جاده‌ای از دلایل دیگر مرگ‌های زودرس است. واقعا این آمار باعث شرمندگی است. سالانه 16 هزار مورد مرگ جاده‌ای داریم که همراه با آن 200 هزار نفر نیز مصدوم می‌شوند. علت اصلی بروز این حوادث خودروها نیستند بلکه رعایت نکردن اصول رانندگی است. باید به منظور جلوگیری از صرف هزینه‌های هنگفت انسانی و درمانی اقدام‌های پیشگیرانه در این زمینه انجام گیرد.
: اما آقای دکتر! همیشه در خبرها و گزارش‌های رسمی از خوبی وضعیت بهداشت در کشور گفته می‌شود؛ مثلا همیشه از افزایش شاخص امید به زندگی برای زنان و مردان ایرانی می‌گویند.
افزایش امید به زندگی در بدو تولد از مهم‌ترین شاخص‌های سلامت است که بین ایرانیان طی 3 دهه گذشته با وجود مشکلاتی مانند جنگ، زلزله و تحریم‌ها افزایش داشته است، به گونه‌ای که بین مردان به سن 76 و در زنان به 80 سال رسیده است. این آمار نشان می‌دهد توانسته‌ایم از متوسط جهانی طی پروسه‌ای چند ساله بالاتر برویم که نشان از پیشرفت‌های کشور در بخش‌های مختلف از جمله بخش سلامت دارد. میزان مرگ‌های ناشی از بیماری‌های عفونی در کشور ما از سال 1369 تا 1392 از 93 هزار نفر به 21 هزار نفر، میزان مرگ‌های ناشی از بیماری‌های مزمن از 128 هزار نفر به 98 هزار نفر و همچنین میزان مرگ‌های ناشی از سرطان‌ها به‌دلیل تشخیص و درمان به موقع کاهش یافته است. موارد مرگ‌های زودرس در ایران طی 23 سال (از سال 1369 تا 1392) از 300 هزار نفر به 145 هزار نفر رسیده است که از کاهش 50 درصدی در این زمینه نشان دارد. : پس در حقیقت طی این سال‌ها علل شایع مرگ‌های زودرس تغییر کرده و الان برای علل شایع جدید می‌خواهید چاره‌اندیشی کنید.بله، هدف ما این است که امید به زندگی در بدو تولد را از سال 2016 تا سال 2030 حدود 5 سال افزایش دهیم و در این مسیر 3 مشکل اصلی داریم؛ از جمله مرگ‌ومیرهای زودرس ناشی از بیماری‌های مزمن، حوادث جاده‌ای، اعتیاد و مشکلات روانی که باید حل شوند.
:چطور به این اهداف دست خواهیم یافت؟
متاسفانه در حال حاضر خوردن به تفریح مردم تبدیل شده است؛ یعنی یک خانواده برای گذراندن یک شب خوب و تفریح، به رستوران می‌روند و غذا می‌خورند. 67 درصد ایرانی‌ها اضافه وزن دارند. به‌طور متوسط 30 درصد غذاهایی که مصرف می‌کنیم، اضافه است. اغلب ایرانی‌ها بیش از حد غذا می‌خورند. فرهنگ مصرف بهینه باید در کشور نهادینه شود تا مردم
