من بسکتبالیست هستم و خیلی زیاد ورزش می‌کنم. یک روز در میان 10 کیلومتر می‌دوم و به جز آن بسیار اهل ورزش هستم اما مشکلم این است که همیشه احساس خواب‌آلودگی و خستگی می‌کنم و بدنم خیلی کوفته است. این مساله بسیار من‌را عصبی کرده است. لطفا راهنمایی کنید. چه باید بکنم؟
پاسخ دکتر احمد باقری‌مقدم، متخصص پزشکی ورزشی و عضو هیأت‌‌علمی دانشگاه علوم‌پزشکی تهران:
اشاره نکرده‌اید که روزی چند ساعت ورزش می‌کنید و منظورتان از ورزش زیاد، چقدر است. شایع‌ترین علت علائم و نشانه‌هایی که به آن اشاره می‌کنید به «نشانگان بیش‌تمرینی» مربوط می‌شود. برخی افراد مانند شما بعد از ورزش سخت و طولانی به بدنشان استراحت کافی نمی‌دهند و به اصطلاح ریکاوری کافی ندارند.
در واقع شدت تمرینات ورزشی آنها بیشتر از حد طبیعی است، بنابراین تعادل انرژی و هورمونی در بدنشان به هم می‌ریزد. در نتیجه هر چه تلاش بیشتری انجام می‌دهند توان ورزشی و عملکردی‌شان بیشتر افت می‌کند. افرادی که به این نشانگان مبتلا می‌شوند ممکن است علائمی مانند اختلال اشتها، افزایش ضربان قلب در حالت استراحت، اختلال خواب، تورم مچ پا، علائم اضطرابی و افسردگی و... را نیز تجربه کنند.
توصیه می‌شود در برنامه تمرینی‌تان بازنگری داشته باشید و یک دوره ریکاوری اولیه مناسب را بگذرانید و سپس برنامه‌های تمرینی‌تان را با رعایت سقف مجاز تمرینات که بهتر است مربی یا متخصص پزشکی ورزشی برایتان تعیین کند، همراه با دوره‌های لازم ریکاوری شروع کنید.
ضمن اینکه باید یک بازنگری هم در رژیم غذایی‌تان داشته باشید. اگر با انجام این کارها علائم بهبود پیدا نکرد، بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا تحت درمان دارویی قرار بگیرید. بد نیست بدانید ریکاوری شامل استراحت، ماساژ، آرام‌سازی و تغذیه مناسب است. فردی که در روز 5-4 ساعت تمرین می‌کند، باید حتما برای انجام تمرینات مجدد ریکاوری شود تا توان از دست رفته‌اش بازگردد. اگر اجازه این کار را به بدن ندهید و تمرینات بعدی را شروع کنید، بدن وارد چرخه معیوبی می‌شود که در نهایت با افت عملکرد ورزشی و اختلالات متعدد مواجه خواهد شد. به عنوان مثال باید بعد از هر بار تمرین برای تامین انرژی دوباره یک غذای مناسب حاوی کربوهیدرات و پروتئین بخورید.
ضمن اینکه ممکن است با توجه به علائم و نشانه‌هایی که در حال حاضر دارید، لازم باشد از برخی مکمل‌ها هم استفاده کنید بنابراین بهتر است با متخصص تغذیه نیز مشورت کنید. نکته دیگر اینکه باید آب فراوانی بنوشید زیرا حین ورزش بدنتان آب و املاح زیادی از دست داده و این مساله می‌تواند باعث بی‌حالی و ضعف‌تان شود. مصرف آب به‌خصوص در تابستان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. فاصله بین تمرینات ورزشی را هم رعایت کنید تا بدنتان فرصت ترمیم داشته باشد. ضمنا به اندازه کافی و به‌موقع بخوابید. این کار باعث ترشح هورمون‌های رشد می‌شود و به ترمیم و رشد عضلاتتان کمک می‌کند.
