در دو شماره گذشته ماهنامه در مورد دانه‌‌های مغذی اصلی شامل گندم، برنج، جو، نخود، لوبیا، باقالی، عدس و ماش؛ یعنی خانواده حبوبات و نکات پیرامون آنها صحبت کردیم...

        احادیثی در باب اهمیت گوشت
احادیث زیادی در مورد گوشت، انواع، خواص و تدابیر خوردن آن وارد شده است. از پیامبر خدا (ص) در کتاب کافی آمده است: «گوشت مهتر غذاها در دنیا و آخرت است.» این حدیث نشان دهنده این است که گوشت جزء غذاهای اصلی انسان است. در حدیث دیگری از پیامبر(ص) آمده است: «بهترین غذاها در دنیا و آخرت گوشت است و سپس برنج.» امام علی‌(ع) در مورد خواص گوشت می‌‌فرمایند: «بر شما باد گوشت؛ چرا که خوردن گوشت، گوشت می‌‌رویاند.»

در توضیح این حدیث می‌توان گفت چون خوردن گوشت در بدن خون مناسب (خلط دم خوب) تولید می‌‌کند و مزاج گوشت و خون و عضلات همگی گرم و تر هستند پس برای تغذیه و تقویت عضلات مخصوصا برای افرادی که در حال رشد بوده یا کارها و ورزش‌های سنگین انجام می‌‌دهند، لازم و بسیار مفید است. پیامبر خدا (ص) می‌‌فرمایند: «خوردن گوشت روی و خوی را نکو می‌‌سازد.»

در واقع مصرف گوشت در افرادی که دچار کم‌خونی هستند و رنگ پوست خیلی خوبی ندارند (چون میزان و کیفیت خون مناسب نیست و خونرسانی بافت‌‌های زیرپوستی هم ضعیف است و لذا رنگ پریده و بی‌روح به نظر می‌‌رسند) و خوی و حالشان هم دچار ضعف و مشکل است یعنی تحریک‌پذیر و حساس هستند (خونرسانی بافت عصبی مرکزی هم مناسب نیست)، توصیه می‌‌شود. از پیامبر خدا (ص) نقل شده است که هنگام خوردن گوشت به قلب یک نوع شادی دست می‌‌دهد و در جایی دیگری نیز فرمودند: «خوردن گوشت شنوایی و بینایی را افزون می‌‌کند و مصرف آن همراه با تخم‌مرغ بر توان جنسی می‌‌افزاید.

امام باقر (ع) در مورد گوشت فرمودند: «قدرت را افزون می‌‌کند.» امام صادق (ع) فرمودند: «هر کس 40 روز گوشت مصرف نکند بد‌خوی می‌‌شود.» تمام این احادیث به این نکته اشاره دارند که بر اثر خوردن گوشت خونسازی تقویت شده و لذا تمامی بافت‌‌ها و اعضای بدن به‌خوبی تغذیه شده و در نتیجه عملکرد آن‌‌ها بهبود می‌‌یابد و ضعیف نخواهند شد. در واقع به دنبال مصرف گوشت و تولید خون صالح و قوی ناشی از آن کلیه قوای بدن شامل قوای شنوایی، بینایی، حرکتی و خلقی تقویت می‌‌شوند. البته همان‌گونه که بارها تاکید شده است این احادیث به معنی مصرف بی‌رویه و زیاد از حد گوشت نمی‌باشند که قطعا مضر است و هر چیزی که زیاد از حد مصرف بشود، مضر خواهد بود.

از پیامبر خدا (ص) نقل شده است: «هنگامی که نوح (ع) از ضعف بدن به درگاه پروردگار شکایت برد خداوند وحی فرستادند که گوشت را همراه شیر طبخ کن و بخور چرا که من قدرت و برکت را در آنها نهادم.» در احادیثی خواص گوشت و شیر تا حدودی شبیه به هم ذکر شده که منظور غذاییت این دو ماده است و تقویت آنها برای بدن. در جای دیگری از امام صادق(ع) آمده که گوشت و شیر خورشت پیامبران است.

 گوشت در طب سنتی

در میان غذاها گوشت بیشترین غذاییت را دارد یعنی در حجم مشابه با سایر خوردنی‌‌ها مقدار انرژی ورشد دهندگی بیشتری دارد. منتها هضم آن نسبت به سایر غذاهای اصلی انسان سخت‌تر است و بنابراین افرادی که دارای بدن‌‌های ضعیف و کم فعالیت و یا معده‌‌های ضعیف هستند نمی‌توانند هر گوشتی و به هر میزانی استفاده کنند. افراد سالم و مخصوصا کسانی که فعالیت‌‌های بدنی زیادی دارند حتما به گوشت نیاز بیشتری دارند. گوشت بسیار مقوی و خونساز است. مزاج اکثر گوشت‌‌ها گرم و تر است و باید توجه داشت که نوع حیوانات، چاق و لاغری، نر و ماده بودن، سن، میزان حرکت، جثه، رنگ مو، وحشی و اهلی بودن، دریایی یا خشکی‌زی بودن، منجر به ایجاد اختلاف‌‌های زیادی در خصوصیات و خواص گوشت آنها می‌‌شود.
گوشت‌‌ها معمولا در قدیم تازه مصرف می‌‌شدند. اما گاهی و علی‌الخصوص در عصر حاضر گوشت‌‌ها را برای مدتی از طریق منجمد کردن و یا به روش‌‌های قدیمی نمک سود و دودی کردن نگهداری می‌‌کنند.
به طور کلی مصرف گوشت ترجیحا و تاکیدا به صورت تازه توصیه شده که دارای بهترین خواص است؛ خون بسیار خوب و سالمی تولید کرده تعادل مزاج و سلامتی را برهم نمی‌زند. البته در صورتی‌که با تدابیر مربوطه و میزان معتدل مصرف شود؛ اما هر چه که گوشت بیشتر بماند و از زمان ذبح بگذرد یا به صورت یخ‌زده یا کنسرو و علی‌الخصوص دودی شود نه ‌تنها خواص آن کاهش می‌‌یابد و هضم آن مشکل‌تر خواهد شد بلکه عوارضی را هم ایجاد خواهد کرد.
به طوری که حدیث معتبری وجود دارد که می‌‌گوید دو چیز است که در آنها هیچ خاصیتی نیست و فقط ضرر است و یکی از آن دو چیز گوشت خشکیده و مانده است.  هرچه مدت زمان فریز شدن و نگه داشتن گوشت بیشتر شود، عوارض آن هم بیشتر خواهد شد. گوشت‌‌های مانده خون غلیظ‌تر و تیره‌تری در بدن تولید می‌‌کنند که منجر به بروز بیماری‌‌های مختلف و اصطلاحا افزایش تولید سودا و بیماری‌‌های مربوطه شده (در شماره‌‌های قبل گفته شده است) و میزان گرمی و تری کمتری را در بدن ایجاد خواهد کرد و یا بالعکس منجر به سردی بدن خواهند شد. بنابراین با توجه به اهمیت گوشت بسیار لازم است که نکاتی را راجع به انواع گوشت بدانیم.
در میان گوشت‌‌ها، گوشت گوسفند و بز مخصوصا وقتی سن حیوان پایین‌تر باشد (بره و بزغاله) بهترین