از امام باقر(ع) به نقل از حضرت رسول (ص) بیان شده است که: در شیر گاو درمان هر دردی است. همچنین فرمودند: بر شما باد مصرف شیر گاو چرا که گاو از هر شجری (علوفههای مختلف مفید) میخورد و شیر آن درمان هر دردی است. مشابه این حدیث از پیامبر خدا (ص) در چند جای دیگر هم نقل شده است. احتمالا منظور این است که چون این حیوان از انواع رُستنیهای مفید تغذیه میکند و خدا غریزه گاو را بر این گذاشته که از چه گیاهی تغذیه کند، مواد مغذی مختلفی به بدنش وارد میشود که همین مواد در شیرش نیز ترشح میشود؛ از اینرو شیر حاصله برای بدن انسان بسیار مفید است. در حدیثی از امام علی (ع) آمده است: «نوشیدن شیر شفای هر درد است مگر مرگ». در احادیث و طب سنتی وقتی اشاره به نوع شیر نمیشود منظور شیر گاو است.
در این حدیث به شفا بودن شیر اشاره شده است که اهمیت فوق العاده و خواص گوناگون نهفته در شیر را تاکید می نماید و تلویحا به این نکته اشاره دارد که برای بسیاری از بیماری ها و دردها (حتی بیماری های شدید، مزمن یا صعب العلاج) می تواند مفید باشد و جای تامل و کار و تجربه فراوان دارد. در کتاب معتبر کافی از امام صادق (ع) روایت شده است که شخصی از ایشان پرسید: من در بدنم احساس ضعف میکنم. فرمودند: بر تو باد مصرف شیر چرا که گوشت را میرویاند و استخوان را استحکام میبخشد. همانگونه که در ادامه خواهد آمد، شیر خوب طبیعی یک غذای کامل بوده و مزاج آن گرم و تر می باشد و لذا قابلیت رشد دهندگی بدن و تامین نیازهای آن را داشته، باعث بازسازی و رشد عضلات (که مزاج آن ها نیز گرم و تر بوده و از غذاهای هم مزاج خود تغذیه می کنند) بدن می شود.
وقتی که نیازهای غذایی و انرژی بدن و سلول ها و مخصوصا عضلات (که حجم زیادی از بدن را تشکیل می دهند) تامین شد، مسلما ضعف نیز از بین خواهد رفت که در حدیث شریف نیز به همین مطلب اشاره شده است. همچنین در این کلام نورانی در مورد استحکام استخوان نیز مطلب دقیقی فرموده اند. امروزه همگان می دانند در پزشکی رایج یکی از چیزهایی که برای تامین ذخایر املاح استخوان (که مهمترین و معروفترین آن ها کلسیم می باشد) و لذا جلوگیری از نرمی یا پوکی استخوان توصیه می شود، شیر است؛ مخصوصا برای اطفال و بعد از میانسالی (قبل و حین پیری). از امام صادق (ع) همچنین نقل شده است که برای گلودرد چیزی جز نوشیدن شیر نیافتهایم
حدیثی از امام علی (ع) در کتاب کافی نقل شده است که «شیر گاو داروست» یعنی ما میتوانیم در درمان بعضی از بیماری ها از شیر گاو بعنوان دارو استفاده کنیم. تا اینجا متوجه شدیم شیر هم باعث تقویت بدن و رشد میشود هم در درمان بیماری موثر است. در حدیث دیگری از حضرت علی (ع) نقل شده است که «شیر گاو درمان است» که با حدیث قبلی متفاوت است؛ چون درمان واژه کلیتری نسبت به دارو است و در واقع دارو یکی از روشهای درمان است. در کتاب کافی به نقل از شخصی آمده است: از عارضه ای که در معده احساس می کردم، نزد امام باقر (ع) اظهار ناراحتی نمودم به من فرمودند: چه چیز تو را از نوشیدن شیر گاو باز میدارد؟ آنگاه از من پرسیدند: آیا هرگز شیر نوشیدهای؟ گفتم: آری ،بارها. پرسیدند: آنرا چگونه یافتهای؟ گفتم: دیدهام که معده را میپالاید و به کلیهها پوششی از چربی میدهد و اشتها به غذا میآورد. سپس حضرت به من فرمودند: اگر اکنون زمانش بود به ینبع (نام مکانی بوده است) برای نوشیدن شیر میرفتیم. در حدیث به نوع عارضه معده آن شخص اشاره نشده و باید به این نکته مهم توجه داشت که شیر برای برخی از مشکلات گوارش از جمله بعضی انواع یبوست مفید است و نه الزاما برای همه مشکلات گوارش. نتیجه این که برخی احادیث یا اکثر احادیث طبی الزاما قابل تعمیم به همه مردم و بیماری ها نیستند.
در کتاب کافی حدیثی از امام کاظم (ع) نقل شده به این مضمون که مصرف شیر تازه به همراه عسل برای افرادی که دچار اختلال (دگرگونی) در ترکیب مایع جنسی هستند مفید است. امروزه در ناباروریهای مردان زیاد مشاهده میشود که در آزمایش اسپرم آنها ترکیب اسپرم حالت نرمال و طبیعی نداشته و تعداد، تحرک و شکل اسپرم غیر طبیعی است. که همین مسئله عامل ناباروری است و درمان مفصلی در طب سنتی دارد که یکی از توصیههای غذایی در این مورد مصرف شیر و عسل میباشد.
از حضرت محمد (ص) در دو جا نقل است که شیر شتر درمان بیماری ذَرَب است. ذرب، نوعی بیماری معده است که در آن، فرد مشکل هضم و جذب غذا دارد، در نتیجه موجب اسهال می شود. اینجا مشخص می شود که شیر حیوانات مختلف، با هم در خصوصیات و خواص متفاوت می باشند و گاهی شیر نوعی حیوان ممکن است به عنوان دارو مصرف شود و نه غذا. گاهی شخص به دلیل خشکی یا زخم مخاط گوارش، از هضم و جذب غذا ناتوان می شود و لذا غذای هضم نشده را به صورت اسهال دفع می نماید. شاید بتوان بعضی انواع بیماری های التهابی روده را در این مقوله گنجاند. شیر می تواند با ترمیم و بهبود مخاط، به هضم و جذب غذا کمک نماید. در توضیح این حدیث و در ادامه توضیح حدیث قبل باید یادآور شویم خیلی اوقات فرمایش و توصیه پیامبر و ائمه بزرگوار خطاب به شخص سوال کننده بوده و برای بیماری خاصی که آن فرد داشته(در آن زمان و آن مکان) تجویز شدهاند. در اینجا برای بعضی این سوال ایجاد می شود که پس چرا ما با خوردن شیر مشکل گوارشی و نفخ پیدا میکنیم و معدهمان اذیت میشود. جواب این است که اولا شیرها با هم بسیار متفاوتند؛ ثانیاً بیماری ها در افراد مختلف با هم فرق دارند و حتما باید پزشک حاذق متخصص طب سنتی شخص بیمار را دقیق ویزیت نماید تا براساس طبع و مشکل هر فرد تجویز لازم داده شود. در احادیث بطور کلی بیان شده که شیر خوب است و جامعه پزشکی باید روی این مسئله کار کند و جوانب آن را در نظر بگیرد ولی اینکه بگوئیم برای هر دردی به هر میزان، شیر خوب است، علمی نبوده و جای بحث فراوانی دارد. در مواردی که مصرف شیر ایجاد مشکل برای فرد میکند حتما باید پزشک بیمار را معاینه نموده و در صورت مفید بودن مقدار و طرز مصرف را به وی توصیه نماید.
در کتاب کافی در مورد شیر الاغ احادیثی آمده که نشان میدهد این نوع شیر نیز بیشتر خاصیت دارویی دارد.از فردی نقل شده است که همراه امام صادق (ع) ناهار خوردم. به من فرمود میدانی این چیست؟ گفتم: خیر. فرمود: این ماست چکیده شیر الاغ است، آن را برای یکی از بیماران خود فراهم ساخته ایم. اگر دوست داری از آن بخوری، میل کن. در واقع نکته حدیث اینجاست که شیر الاغ خاصیت درمانی دارد و مصرف آن برای همه -مخصوصا اگر به آن عادت ندارند- مناسب نیست. در حدیث دیگری نیز مشابه این مورد در کتاب معتبر کافی ذکر شده است.