در جامعه ما به علت پرخوری و رژیم نامناسب غذایی افراد بعضاً دچار جوش‌هایی می‌‌شوند که اصطلاحاً به آنها جوش دموی می‌‌گویند. افراد با جوش‌های دموی به حجامت پاسخ خیلی خوبی می‌‌دهند.

مسعود رضوانی، دانشجوی کارشناسی ارشد گیاهان دارویی

 ارتباط طبایع و  جوش‌های پوستی 

دیدگاهی که امروزه در جامعه رواج دارد این است که افراد با طبع گرم‌، در صورتیکه از مواد غذایی با طبع گرم مانند عسل و خرما استفاده کنند دچار جوش‌های پوستی می‌‌گردند در صورتی‌که همین دسته افراد ممکن است دارای سردی غالب در بدن خود باشند که به علت عدم آگاهی از مزاج شناسی از آن آگاه نباشند. پس اینکه افرادی پس از خوردن مواد غذایی با طبع گرم دچار جوش‌های پوستی می‌‌شوند نمی‌‌توان دلیل بر این آن داشت که دارای مزاج‌های صفراوی و یا دموی هستند. نکته‌ای که وجود دارد این است که افرادی که دارای بلغم زیاد دربدن خود می‌‌باشند به علت برودت سرما، منافذ خروج مواد زائد پوست، بسته می‌‌شوند. این یک قانون کلی در طب سنتی است یعنی برودت بر کل بدن غالب می‌‌شود و حرارت در بدن این افراد حبس می‌‌گردد و این افراد احتقان حرارت پیدا می‌‌کنند (معمولاً این افراد کسانی هستند که اعلام می‌‌کنند درون بدنشان گرم اما دست و پاها‌یشان سرد است). این افراد سرمای زمستان را به سختی تحمل می‌‌کنند و در سرمای سخت دچار آسیب می‌‌شوند ولیکن با خوردن کوچکترین ماده گرمی‌‌دچار جوش می‌‌شوند.

در این دسته افراد علت جوش سردی بدن است. در اینجا وظیفه طبیب و درمانگر طب سنتی و یا طب ایرانی این است که نسخه ای را بپیچد که ابتدا طرف را آرام آرام گرم کند تا سرمای غالب بدن از بین برود و منافذ پوستی باز شود. افراد تحت درمان ممکن است در ابتدا با افزایش تعداد جوش در سطح بدن خود مواجه شوند اما پس از گذشت مدتی اعلام خواهند کرد که احساس سرما می‌‌کنند و دیگر از آن حرارت درونی بدن خبری نخواهد بود. این یعنی بیمار روند درمان را طی کرده است و ما با باز کردن منافذ پوستی اسباب خروج گرما را از بدن بیمار فراهم کرده‌ایم. این فرد اکنون فردی سرمایی است که درون آن نیز سرد است. حال می‌‌بایست در ادامه روند درمان این افراد را آهسته آهسته گرم کنیم.

 جوش دموی

در جامعه ما به علت پرخوری و رژیم نامناسب غذایی افراد بعضاً دچار جوش‌هایی می‌‌شوند که اصطلاحاً به آنها جوش دموی می‌‌گویند. افراد با جوش‌های دموی حجامت می‌‌شوند و به حجامت پاسخ خیلی خوبی می‌‌دهند. این نکته بسیار حائز اهمیت است که مبتلایان به جوش باید بدانند درمان جوش صرفاً حجامت نیست و حجامت تنها یک روش درمانی برای رفع جوش می‌‌باشد که حتما ‌‌باید با تجویز پزشک معالج انجام شود.

 علت جوش از دیدگاه طب سنتی

در کتب مختلف طب سنتی و طب ایرانی از جوش بنام ورم نام برده شده است. ورم دارای انواع مختلفی می‌‌باشد که می‌‌تواند در نواحی مختلفی از بدن نمایان گردد. همچنین در طب سنتی طیف گسترده‌ای از نسخه‌های درمانی را جهت فرو نشاندن ورم بیان کرده‌اند. علت ورم را به اخلاط نسبت می‌‌دهند و علاوه بر این از دیدگاه طب ایرانی می‌‌تواند دارای علت‌های مختلف دیگری نیز باشد و دقیقا به همین دلیل است که برای همه ی افراد دارای جوش ما نمی‌‌توانیم از یک نسخه استفاده کنیم.

 سته ضروریه

سته ضروریه، اصول شش گانه عبور به سلامتی است که می‌‌بایست این اصول را جهت درمان در مورد افرادی که دچار جوش می‌‌باشند قدم به قدم پیش برد. درمان‌ها در این بین ساده اماکاربردی می‌‌باشند. اصول سته ضروریه اصولی می‌‌باشد که تمامی‌‌ پزشکان طب سنتی می‌‌بایست به آنها آگاه بوده و درمان‌های اختصاصی به روش طب سنتی هنمگی می‌‌بایست بر مبنای این اصول باشد. اصول سته ضروریه اصولی ششگانه می‌‌باشد که نتیجه آن حفظ و باز گردانی سلامتی است. این اصول شامل عواملی است که بدون آنها نه تنها سلامتی ، بلکه حیات میسر نیست. جالینوس می‌‌فرماید: اگر سته ضروریه، کمیت و کیفیتش آنطور که شایسته است و در حداعتدال حفظ شود، اسباب سلامتی هستند. سته ضروریه شامل این شش امر است: هوا و هر آنچه که بدان تعلق دارد، خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها و زیر مجموعه‌هایش مانند انواع غذاها، رعایت ترتیب در خوردن غذا و... حرکت و سکون نفسانی و آنچه که در آن بحث می‌‌شود مانند غضب، شادی، ترس، غم و...، حرکت و سکون بدنی و مباحث مرتبط با آن، خواب و بیداری و در آخر احتباس و استفراغ و مباحثی که در آن مطرح می‌‌شود مانند جماع و حیض. حال می‌‌خواهیم این اصول را برای فردی که دچار جوش است پیاده کنیم.

 هوا 
 بحث هوا و تغییر مکان یک بحث کاربردی درمانی نمی‌‌باشد. زیراکه، بطور مثال اگر فردی دچار جوش باشد ما نمی‌‌توانیم به آن تغییر مکان را به عنوان یک روش درمانی توصیه کنیم اما به عنوان یک نسخه مکمل درمانی ساده و کاربردی می‌‌توانیم از تجویز یک بخور ساده استفاده کنیم که ترجیحاَ بخور آویشن و بابونه در  مخلوط آب و گلاب بسیار موثر است. یک قاشق غذاخوری پودر آویشن، یک قاشق غذاخوری پودر بابونه را در یک لیتر آب به اضافه 200 سی سی گلاب می‌‌ریزیم و دمای مایع را به دمای جوش می‌‌رسانیم. این عمل می‌‌تواند در هر ظرفی که بتواند آب را به دمای جوش برساند مانند یک قابلمه ساده انجام شود. هنگامی‌که دمای آب به دمای جوش رسید طبق روش سنتی با استفاده از یک حوله 15 دقیقه این بخور را استنشاق کرد. بابونه بخاطر خاصیت روشن کنندگی و خاصیت تحلیلی که دارد جوش‌های سرسفید و سرسیاه را از بین می‌‌برد و بعضا دیده می‌‌شود که جوش‌ها را باز می‌‌کند و تخلیه جوش راحت‌تر صورت می‌‌گیرد. ممکن است در ابتدا فرد احساس کند که رنگ جوش گرایش به قرمزی پیدا کرده است که این مسئله طبیعی می‌‌باشد و منجر به باز شدن جوش و تخلیه مواد درون جوش می‌‌گردد. اکثر افراد دارای پوست چرب می‌‌باشند، این دسته افراد از بخور بسیار احساس خوبی دارند اما اگر کسی دارای پوست خشکی می‌‌باشد باید به این نکته توجه کند که بخور مقداری پوست راخشک می‌‌کند. این قبیل افراد باید پس از بخور از یک مرطوب کننده مناسب استفاده کنند که  درحقیقت با این کار هم از فواید بخور بهره‌مند می‌‌گردند و هم اینکه رطوبت را به پوست خود می‌‌بخشند. دلیل این امر این می‌‌باشد که پس از بخور منافذ پوست باز می‌‌گردد و پوست جذب بهتری برای رطوبت خواهد داشت.

ادامه مقاله را در قسمت دوم بخوانید.