مسعود رضوانی؛ کارشناس ارشد گیاهان داروئی

 اثر آلودگی هوا بر پوست

از دیگر اثرات خشکی هوا بر روی سطحی‌ترین لایه بدن یعنی پوست می‌‌باشد. خشکی هوا باعث کاهش رطوبت سطح از بدن می‌‌شود. تیرگی و بسته‌شدن روزنه‌های سطح پوست، خشکی پوست، خارش، اگزمای دست و صورت، اگزمای پلک، کهیر، تشدید جوش‌های آکنه‌ای صورت، خشکی حاشیه لب‌ها و بینی و نمایان‌‌شدن لکه‌های تیره در سطح پوست تنها بخشی از مشکلات پوستی می‌‌باشند که مسبب آنها خشکی ناشی از آلودگی هوا است. این خشکی هوا و تماس مستقیم و مداوم پوست با آلاینده‌هایی چون آرسنیک، گوگرد، سرب و ریزگردهای معلق در هوا سبب کاهش رطوبت پوست و بروز انواعی از حساسیت‌های پوستی می‌شود که حتی پس از یک یا دو هفته درمان نیز بهبود پیدا نمی‌کند. لذا توصیه می‌‌گردد پس از هر با خروج از منزل، دست و صورت خود را با آب و صابون شسته و حتی‌الامکان هفته‌ای یک مرتبه از یک ماسک گیاهی خمیر مانند حاوی پودر باقلا و میزان کمی ‌‌آویشن که در یک سرکه سیب بسیار رقیق به حالت خمیر در آمده‌اند استفاده نمایید. در صورتیکه پس از اولین بار استفاده از این ماسک با جوش‌‌های قرمز رنگ شفاف مواجه شدید، می‌‌توانید به میزان کم شیرین بیان و ماست نیز به ماسک خود اضافه کنید. این ماسک ضمن عمل پاکسازی و ضدعفونی کردن پوست از آلاینده‌‌ها، عمل لایه‌برداری و رطوبت بخشی به پوست را نیز انجام می‌‌دهد.

اثر آلودگی هوا بر سینوس‌‌ها

آلودگی و خشکی هوا نقش مهمی در‌‌ گرفتار کردن مخاط (خلط) سینوس‌ها و عملکرد طبیعی و تخریب آنها دارند که این خود می‌‌تواند مسبب مشکلات فراوانی برای بیماران گردد. اولین سطح تماس مواد آلوده در بدن ما مخاط و راه‌های منتهی به دستگاه تنفسی ما که همان سینوس‌ها و بینی هستند، می‌‌باشد. لذا اگر این آلودگی در گام اول در بینی رفع نشود به گام بعدی دستگاه تنفسی یعنی ریه‌‌ها منتقل می‌‌شود که موجب بروز شرایط خطرناکی در ریه می‌‌گردد و از آنجایی که ریه‌‌ها به صورت غیر مستقیم بر سیستم قلبی-عروقی تاثیر می‌‌گذارند در صورت ادامه روند استشمام هوای آلوده می‌‌تواند علاوه بر بیماریهای تنفسی و ریوی، انتظار بیماری‌های قلبی و عروقی را نیز کشید. پاکسازی مداوم بینی از آلودگی یک مسیر پیشگیری کننده بسیار کارا در طی دوران استشمام هوای آلوده می‌‌باشد. شستشوی مداوم بینی، تخلیه مدام مخاط، قرقره مداوم با محلول آب و نمک و آویشن می‌‌تواند جلوی انتقال این آلودگی‌‌ها را به ریه‌‌ها و بروز بیماریهای قلبی و عروقی را بگیرد. ذکر این نکته اهمیت دارد که پس از تخلیه بینی و یا شستشوی بینی بلافاصله نباید در هوای آلوده حضور پیدا کرد زیرا سطوح داخلی بینی در این زمان بسیار مرطوب هستند و هوای آلوده به راحتی بر روی سطوح مرطوب می‌‌نشیند. پس ما باید یک فرصت به خود بدهیم تا سطوح داخلی خشک شوند. از دیگر توصیه‌‌ها استفاده از دمنوش آویشن می‌‌باشد زیرا این دمنوش علاوه بر اینکه در نقش یک ضدعفونی کننده قوی دستگاه تنفسی عمل می‌‌کند موجب فعالیت بهتر سینوس‌ها نیز می‌‌شود. 

اثر آلودگی هوا بر ریه‌‌ها و قلب

شناخته شده‌ترین پیامد آلودگی هوا تنگی نفس و بیماری‌های قلبی و عروقی است. آلودگی هوا در اغلب موارد علائمی‌‌شبیه آسم را در افراد بوجود می‌‌آورد که اگر کنترل نشوند این علائم تشدید می‌‌گردند. توجه شود که از بین گیاهان دارویی معمولاً گیاهان با طبع سرد و تر می‌‌توانند در این مواقع کارا باشند. استفاده از عرقیات به صورت مداوم و روزمره در طی دوره استشمام هوای آلوده بسیار مفید است. توصیه می‌‌گردد اگر فردی سردی غالب ندارد روزانه نصف استکان عرق بهار نارنج و یا کیالک میل نماید. مصرف این دو عرق می‌‌تواند علاوه بر باز کردن مجراهای تنفسی به کنترل ضربان قلب و خون‌رسانی به بافت‌‌ها نیز کمک کند. دمنوش گل گاوزبان نیز توصیه می‌‌گردد زیرا این دمنوش به سیستم تنفسی کمک می‌‌کند، همچنین موجب تنظیم ضربان قلب می‌‌گردد. از دیگر فواید دمنوش گل و گاوزبان در هنگام آلودگی هوا، تاثیر آن بر تنظیم خواب افراد می‌‌باشد زیرا خشکی هوا باعث کاهش خواب در افراد می‌‌شود و این دمنوش می‌‌تواند به تنظیم خواب در افراد کمک بسزایی کند.

توصیه‌‌های کلی برای آلودگی هوا

شیر، میوه و سبزی به دلیل داشتن آنتی اکسیدان‌های قوی برای سلامتی و مبارزه با آلودگی هوا بسیار مناسب است. از میوه‌‌هایی که حاوی میزان زیادی آنتی‌اکسیدان می‌‌باشد می‌‌توان به انار اشاره کرد که سرشار از آنتی اکسیدان است.  از میان روغن‌‌ها، روغن هسته انگور در زمان هوای آلوده توصیه می‌‌گردد.  از میان سبزی‌ها، سبزی‌هایی مانند سیر، پیاز، کلم بروکلی و سایر کلم‌ها، گوجه فرنگی و کاهو توصیه می‌‌گردند.  نوشیدن مایعات فراوان به خصوص آب در طول روزهای آلودگی هوا به مقدار 10 تا 12 لیوان ضروری است. این مایعات نباید در هوای آزاد میل گردند.  ماهی و زرده تخم‌مرغ سرشار از اسیدهای چرب امگا3 می‌‌باشند که می‌تواند در کاهش تنگی نفس و اثرات زیان بار ترکیبات التهاب‌آور مفید باشد. البته می‌‌بایست به اثرات مخرب زرده تخم‌مرغ بر کبد نیز توجه شود و از مصرف مداوم و میزان زیاد آن حتما پرهیز شود.  افرادی که هوای آلوده را استشمام می‌‌کنند می‌‌بایست از مصرف مواد غذایی غلیظ کننده خون همچون آرد سفید، نان سفید، برنج، گوشت قرمز، گوشت سفید، عدس، لوبیا چیتی و... تاحدامکان خودداری کنند.  مصرف ویتامینC در هوای آلوده برای بیماران مبتلا به اختلالات ریوی مزمن مثل برونشیت و آسم بسیار مفید است.کافی بودن سطح ویتامین مذکور هنگام افزایش میزان آلودگی هوا موجب کاهش اختلالات تنفسی می‌شود. لذا افراد می‌‌بایست به مصرف مواد غذایی که حاوی ویتامین‌C که اغلب ترش مزه هستند گرایش پیدا کنند، به همین جهت مصرف آب پرتقال و آب انار را در شرایط آلودگی هوا توصیه می‌‌کنیم.

 منبع