از آنجایی که اعضای بدن به طور مستقیم نمی‌توانند از غذاهای موجود در طبیعت استفاده کنند، فرد باید غذای خوب بخورد و خوب غذا بخورد.

دکتر سید مهدی میرغضنفری؛‌ متخصص طب سنتی

 منشأ اخلاط در بدن، غذا است. اینکه فرد چه غذایی بخورد، چقدر بخورد، در چه زمانی بخورد و چگونه بخورد، مهم است. تمام این موارد در طب سنتی تعریف شده‌اند و مفصل است که سعی بر این است تا ضمن جا انداختن مبانی کلی، مطالب کاربردی هم با ذکر مثال عنوان گردند تا خوانندگان محترم بتوانند این موارد را در زندگی خود پیاده نمایند، برای مثال بدانند که هر کدام از مواد غذایی مصرفی (از قبیل نان، گوشت‌ها، حبوبات، لبنیات، میوه‌جات، سبزیجات و ...) در طب سنتی چه جایگاه و خصوصیاتی دارند و در مصرف آنها باید چه نکاتی را رعایت نمود.

 مبحث خوردنی‌ها و آشامیدنی‌ها (اطعمه و اشربه) یکی از 6‌  اصل ضروری سالم ماندن از دیدگاه طب سنتی است. در طب سنتی، عبارتی با عنوان «سته ضروریه» یعنی «6 اصل ضروری برای سالم ماندن» وجود دارد و صرفا وقتی شخص سالم خواهد بود که هر شش مورد در وضعیت خوب و طبیعی باشند. این 6 اصل در کنار هم، سبک زندگی را رقم می‌زنند که عبارتند از: 
1- شرایط محیطی (فصول، اقلیم‌ها، شهرها، آب و هواها و (...
2- فعالیت‌های بدنی (ورزش‌ها، ماساژ‌ها و (...
3- رخدادها و رویدادهای روانی (شادی، غم، استرس، افسردگی و (...
4- خواب و بیداری و خصوصیات خواب و اهمیت آن در سلامتی 
5- توقف و خروج مواد از بدن، به عبارت دیگر چه موادی برای بدن لازم است و باید در بدن بماند و چه موادی زائد است و باید به عنوان مواد دفعی از بدن دفع شوند (مانند ادرار، عرق، مدفوع و ...). 
6- خوردنی‌ها و نوشیدنی‌ها که بسیار مفصل است و هم توصیه‌های طبی و هم احادیث طبی در این خصوص فراوان ذکر شده است.

مزاج‌ها و اخلاط؛ روح طب سنتی

برای رسیدن به این اهداف باید مقدماتی را حضور خوانندگان عزیز ارائه نماییم که مهم‌ترین این مقدمات، بحث مزاج و اخلاط است که این موارد، مبانی و اصول قطعی و بسیار مهم طب سنتی می‌باشند. اگر فردی با مزاج (گرمی و سردی) آشنایی نداشته باشد، از طب سنتی چیزی متوجه نخواهد شد.

بحث اخلاط نیز بسیار مهم است و با موضوع غذا تناسب زیادی دارد. منظور از اخلاط، 4  ماده تحت عناوین سودا، بلغم، خون و صفرا است. این 4 خلط، موادی هستند که به دنبال غذا خوردن و هضم، در دستگاه گوارش در بدن شکل می‌گیرند. اخلاط، در واقع، غذای اعضا و سلول‌های بدن ما هستند.

از آنجایی که اعضای بدن به طور مستقیم نمی‌توانند از غذاهای موجود در طبیعت استفاده کنند، فرد باید غذای خوب بخورد و خوب غذا بخورد تا اخلاط خوب و طبیعی (همان 4 خلط ذکر شده) حاصل شوند. این اخلاط مورد استفاده اعضای بدن قرار می‌گیرند و به این ترتیب، بدن سالم خواهد ماند و شاهد بیماری‌های مختلف در اعضای بدن (مانند ریزش مو، لکه‌های پوستی، افسردگی، استرس، تپش قلب، مشکلات کلیوی و گوارشی و ...) نخواهیم بود، بنابراین دو موضوع مهم در طب سنتی، مزاج‌ها و اخلاط می‌باشند که مبانی اصلی طب سنتی هستند.

منبع