دکتر سید مهدی میرغضنفری
دو زمان در سال از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است: قبل از پاییز و قبل از بهار، چون هوا به شدت تغییر می‌کند (اما بین فصول پاییز و زمستان یا بین بهار و تابستان تغییر خیلی زیاد نیست)، بنابراین تدابیر این دو زمان هم بسیار مهم است، از جمله تدابیر نوروز که در ایران، قبل از بهار است.
در اوایل بهار، تاکید بر ورود مواد به بدن نیست، بلکه بر خروج مواد زائد از بدن است. اینکه توصیه شده در فصل بهار از ملین استفاده شود، به همین دلیل است. گفته شده افراد در بهار اگر عادت دارند و اذیت نمی‌شوند به‌ویژه کسانی که حالت تهوع دارند، گاهی با تحریک گلو و ته حلق، استفراغ کرده و محتویات معده را بالا بیاورند (با تجویز پزشک).
مثلا می‌توانند یک تا دو لیوان آب گرم با مختصری نمک یا سکنجبین را ناشتا و یکجا بخورند و با تحریک ته حلق، بالا بیاورند (با تجویز پزشک) که در این فصل توصیه شده است. در این فصل حجامت (خروج خون از بدن) و اهدای خون نیز مؤکد است.
در بهار باید کلا طعم‌های شیرین کمتر مصرف شود و مصرف مواد ترش، آبکی و بی‌طعم افزایش یابد. با این کار بسیاری از موارد آلرژی اوایل بهار یا اواخر زمستان، جوش و دمل‌های بهار اتفاق نمی‌افتد. دلیل این جوش‌ها در بهار این است که افراد در زمستان پرخوری کرده‌اند و به دلیل سرمای زمستان و انجماد این مواد در بدن هم علائمی دیده نمی‌شود.
در بهار چون هوا گرم می‌شود، این مواد جمع شده و رسوب کرده از قبل در بدن، شروع به حرکت در بدن می‌کنند و ایجاد جوش، عطسه، تحریک پوست، تحریک سیستم تنفسی، آبریزش، تنگی نفس و کهیر (علائم حساسیت و آلرژی) می‌کنند.
بهار، مزاج گرم و تر دارد، یعنی طبیعت و بدن به سمت گرمی و تری حرکت می‌کنند، بنابراین خود به خود باید مصرف خوردنی‌ها و نوشیدنی‌های گرم و تر (مانند نان، گوشت‌ها، برنج، مواد شیرین و شیرینی‌ها) کاهش پیدا کند.
در زمستان اجازه خوردن غذای نسبتا زیاد داده می‌شود، اما در بهار نه! بهار، بیشتر فصل پاکسازی بدن از مواد زائد جمع شده در بدن بر اثر مصرف مواد سنگین در فصل زمستان می‌باشد. شاید یکی از علل خوردن ماهی در رسم شب عید به همین دلیل باشد، چون ماهی یک گوشت سبک و خنک است.
در فصل بهار مصرف میوه‌ها و شربت‌های رو به خنکی (مانند شربت به لیمو، آبلیمو، سکنجبین رو به ترش، زرشک، انار، آلو و تمبرهندی تازه) مفید است. برای تهیه این شربت‌ها باید مثلاً مقداری تمرهندی یا زرشک را چند ساعت خیس کرد. بعد دست‌ها را شسته و دستکش یکبار مصرف به دست کرده و آنها را در ظروفی که حالت توری مانند دارند، چنگ بزنند تا لِه و با هم مخلوط شوند. با صاف کردن آن از صافی، عصاره خارج می‌شود...
برای خواندن بخش دوم- تدابیر طب سنتی بر ای نوروز- اینجا کلیک کنید.
