دکتر سید مهدی میرغضنفری
در هنگام روزهداری فرد تمرین میکند پرهیز داشته باشد. پرهیز اصولاً کاری سخت است؛ همانند گناه نکردن که طبق نظر بزرگان دینی، انسان برای رسیدن به مقامات بالا باید گناه نکند که کار سختی است و تمرین و توجه دائمی میخواهد.
پرهیز نیز کاری دشوار است، زیرا فرد به غذاها و نوشیدنیهای خاصی علاقه یا عادت دارد، اما پزشک به دلایلی مصرف آن را برای مدتی کوتاه یا طولانی منع میکند. روزهداری غیر از فواید معنوی، تمرینی برای یک اصل مهم طبی هم میباشد.
اثرات روزهداری
امروزه ریشه بسیاری از مشکلات مردم، تجمع مواد زائد در بدن میباشد. روزهداری باعث از بین رفتن تدریجی رطوبتهای زائد و مصرف مواد اضافه بدن میشود و منجر به این می شود که مواد زائد نیز آماده دفع و سپس دفع گردند. در واقع، یکی از فلسفههای طبی امساک (روزه)، حذف مواد اضافه بدن است که عامل چاقی و سنگینی بدن (که در طب به آن امتلاء و پرشدگی بدن میگویند) میباشند.
امروزه بسیاری از افراد، فعالیت بدنی مناسبی ندارند و در نتیجه تناسبی بین ورودی، مصرف و خروجی مواد غذایی وجود نخواهد داشت. در واقع خوردن غذا باید متناسب با فعالیت بدنی باشد مثلا اگر فعالیت بدنی ما کم است از خوردنیهایی استفاده شود که غذائیت کمی نیز دارند. روزه باعث میشود بدن این مواد اضافی را مصرف نماید.
بدنبال مصرف خوردنیها و انجام عملیات هضم روی آنها، غیر از آزاد شدن انرژی و قوای لازم برای انجام اعمال بدن، مواد زائد هم ایجاد شده که باید به طور مرتب و صحیح از بدن دفع شوند، اما در بسیاری از موارد دیده میشود که این عمل به درستی صورت نمیپذیرد.
در روزهداری، بدن این فرصت را پیدا میکند که به دفع مواد زائد (مواد بد و سمی) که در بدن تجمع یافتهاند بپردازد، زیرا از آنجا که در طی روزهداری فرد غذا نمیخورد، مقدار زیادی از انرژی و توان مدیریتی بدن (که صرف هضم و جذب غذا میشود) ذخیره شده و صرف کارهای دیگر بدن میشود.
در روزهداری، به دلیل کاهش رطوبتهای بدن، بدن به سمت خشکی نسبی هم پیش میرود و اصطلاحاً مزاج به سمت خشکی پیش میرود و بنابراین برخی افراد دچار خشکی پوست، یبوست و. . . میشوند. همچنین به دلیل بلند بودن روزها و زیادی گرمای تابستان، حرارت بدن افزایش مییابد که یکی از دلایل آن هم کاهش رطوبتهای بدن است.
به عبارت دیگر در هنگام روزهداری، بدن استعداد افزایش حرارت و خشک شدن را پیدا میکند. همین اتفاق برای معده هم رخ می دهد و در روزهداری، رطوبتهای زائد و اضافه آن از بین رفته، مخاطات کمی خشک شده و حرارت آن نیز افزایش مییابد.
آب سرد ننوشید
از آنجایی که در روزهداری، معده گرم میشود، نباید هنگام افطار از آب سرد استفاده کرد، زیرا آب سرد وارد معدهای گرم و خشک میشود و منجر به آسیب دیدن معده و نیز کبد (به دلیل مجاورت با معده) میگردد(مانند آب سردی که با ریخته شدن در یک ظرف شیشهای داغ باعث شکستن و آسیب دیدن آن ظرف میشود).
توصیه میشود از آب نیمگرم یا آب جوشیده و کمی خنک شده استفاده گردد و به صورت آرام آرام نیز نوشیده شود، زیرا معده در طی شبانهروز خالی بوده و مقداری کاهش حجم پیدا کرده و نباید به یکباره حجم زیادی از نوشیدنی و غذا را هنگام افطار وارد معده نماییم.
روزه را با یک غذای سبک باز کنید
در ایام غیر روزهداری معمولا افراد از سه وعده غذایی استفاده میکنند. توصیه میشود در زمان افطار، روزه با یک غذای سبک باز شود، یعنی مقدار مختصری نوشیدنی با مشخصات فوق یا غذای سبک وارد معده شود تا معده مشغول هضم آن گردد و بعد با فاصله زمانی کمی از آن، شام مختصری میل شود، بنابراین باید توجه داشت که وعده سنگین و اساسی غذا، در بدو افطار مصرف نشود.
شربت سکنجبین؛ یک نوشیدنی مناسب
توصیه میشود روزه را با شربت سکنجبین باز کنید (مخصوصاً برای افرادی که معدههای گرم و مزاجهای گرم دارند). سکنجبین از ترکیب توام با حرارت دادن سرکه، شکر و آب به دست میآید. میتوان به جای شکر، از عسل استفاده نمود (سکنجبین عسلی).
این نوشیدنی مزاج متعادلی دارد و برای کاهش عطش و نیز برای آماده نمودن معده برای پذیرش غذای بعدی، بسیار مناسب است؛ به ویژه برای افراد گرممزاج که علائم حرارت دارند و نسبت به دیگران، احساس گرمای زیادتری دارند. این افراد نباید هنگام افطار با وجود تشنه بودن، مقدار زیادی آب خنک بنوشند و بهتر است از شربت سکنجبین تهیه شده با آب دمای اتاق و در حجم مناسب (در حد یک فنجان) استفاده نمایند...
برای خواندن بخش دوم- تدابیر طب سنتی برای روزهداری- اینجا کلیک کنید.