پیشگیری از بیخوابی
پیش از این بارها بیان گردید که مهمترین عامل بیخوابی خشکی میباشد. افراد میبایست برای داشتن خوابی مناسب از هر لحاظ (خواب در زمان مناسب با طول مدت کافی و با عمق مناسب) از شرایط خشکی و هر آنچه که سبب حرکت مزاج از تری به سمت و سوی خشکی میشود پرهیز کنند.
بهطور مثال یکی از این عوامل اقلیمهای خشک است که سبب بیخوابی میگردد. به همین جهت افراد ساکن شهرهای جنوب کشور و همچنین شهرهای شمالی کشور که با رطوبت زیاد هوا و گاهاً حالت شرجی مواجه هستند نسبت به افراد ساکن در شهرهای کویری از خواب بهتری برخوردار هستند.
البته این نکته شایان ذکر است که پدیده گرد و غبار که چند سالی است گریبانگیر شهرهای جنوبی کشور شده است علاوه بر اینکه موجب بیماریهای بسیار ناشناختهای در این استانها شده است این استانها را از لحاظ وضعیت خواب افراد به نامناسب ترین استانهای کشور تبدیل کرده است و دلیل این امر تأثیر گرد و غبار بر خشکی سیستم عصبی افراد و همچنین پدید آوردن بیماریهای مختلف که یکی علائم آنها میتواند کمخوابی و یا بیخوابی باشد.
از لحاظ غذایی موادی که دارای خشکی میباشند (حال چه سرد و خشک و چه گرم و خشک) موجب بیخوابی میگردند. از لحاظ کیفیت طعم غذا، شوری، تندی، ترشی، تلخی و شیرینی بیش از اندازه غذا موجب بیخوابی میگردد و بهترین غذایی که حکما جهت این امر توصیه کردهاند غذایی با حالت تعادل در هر کدام مزههای اصلی میباشد.
همچنین غذاهای با نمک بسیار، غذاهایی با میزان بالای چربی، غذاهای طبخ شده با ادویه بسیار برای افراد بیخواب و کمخواب بسیار مضر میباشند. سرکه، ترشی و آبغوره سبب افزایش و بیخوابی میگردند. لازم به ذکر است چای سبز که این روزها خواص بسیار اغراقآمیز و به دور از واقعیت به خصوص جهت کاهش وزن برای آن بیان میکنند و استفاده از آن بسیار در بین افراد جامعه رایج گردیده است بسیار بر هم زننده تعادل خواب میباشد و موجب بیخوابی و کمخوابی بسیار میگردد تا آنجا که در هندوستان و چین یکی از اصلیترین گیاهان برای درمان پرخوابی همین چای سبز میباشد.
درمان بیخوابی و کمخوابی
(در ابتدای این بخش ذکر این جمله الزامیست که درمان بیخوابی میبایست با توجه به معاینات و بررسیهای دقیق و تخصصی صورت گیرد و آنچه که در اینجا از آن به عنوان درمان صحبت میشود تنها نسخهها و توصیههای ساده و بیخطر، بیضرر و قابل استفاده و اجرا در منزل برای تمام افراد میباشند).
در این قسمت ابتدا باید به این نکته اشاره کرد که هر آنچه که سبب اصلاح وضعیت خواب گردد میتواند موجب رویاهای شیرین تر در هنگام خواب را نیز فراهم آورد. جهت درمان بیخوابی میبایست ابتدا به علت بیخوابی پی برد و به درمان علت بیخوابی،که حال میتواند شامل هر عارضه و بیماری باشد پرداخت و به سبب آن موجب اصلاح وضعیت خواب شد.
اما در حالاتی که علت خواب خشکی مزاج باشد و یا هر علتی به جز بیماری داشته باشد ما میتوانیم با استفاده از رژیمهای مناسب غذایی در محدوده زمانی یک الی دو ساعت پیش از خواب به اصلاح وضعیت خواب بپردازیم. از این قبیل خوراکیها میتوانیم به مصرف یک لیوان شیر و یا دوغ یک ساعت پیش از خواب اشاره کنیم که در صورتیکه فرد با مشکلات گوارش مواجه نباشد و موجب نفخ در فرد نگردد بسیار مفید میباشد.
سوپهای مختلف مانند جو، سوپ سبزیجات، سوپ دوغ، سوپ ریحان و... همچنین از بین میوهها مصرف سیب، موز و آلو مفید میباشد. روش دیگر درمان در طب سنتی استفاده از بوها میباشد.این روش درمانی امروزه تا جایی پیشرفت کرده است که به یک شاخه مجزا در طب سنتی تحت عنوان آرموتراپی و یا عطر درمانی تبدیل گردیده است. یکی از بوهایی که بسیار خواب اور میباشد بوی خیار میباشد. بوی اکثر گلهای فصل سرد مانند نیلوفر، ریحان، گل یخ، انگشتانهای و... خواب اور میباشد.
در بحث عطر درمانی ذکر این نکته بسیار اهمیت دارد که رایحه ای که به عنوان محرک خواب انتخاب میکنیم علائم آلرژی را در فرد نمایان نکند، موجب تنگی نفس و تپش قلب در افراد نگردد. همچنین رایحه میبایست با دوز کم و با فواصل زمانی طولانی استفاده گردد زیرا موجب مقاومت سیستم بویایی فرد نسبت به آن رایحه خاص میگردد و هنگامیکه آن رایحه برای حس بویایی فرد عادی گردد فاقد خاصیت اثربخشی خواهد شد.
روش درمانی آخر که بسیار مورد علاقه حکما بوده است و از آنجا که موجب پاسخهای منفی بدن نسبت به درمان نمیشود بسیار توصیه گردیده است استفاده موضعی از روغنها میباشد. این روش درمانی در مورد افرادی که دارای رنگ پوست روشن به همراه منافذ باز پوستی میباشند نسبت به افرادی که دارای رنگ پوست تیره با منافذ بسته پوستی میباشند موثرتر است.
در این روش پشت گوشها، شقیقهها و پرههای داخلی بینی نقاطی از صورت میباشند که بهترین پاسخ را نسبت به مالش روغن از خود نشان خواهند داد. مالش روغن میبایست به همراه ماساژ موضعی و بسیار ملایم همان محل باشد که به مدت 2 الی 3 دقیقه صورت گیرد. جهت این کار از روغن بادام شیرین استفاده میگردد. در صورتیکه فرد علاوه بر بیخوابی دچار سر درد نیز میباشد میتوان از روغن بنفشه استفاده کرد.
در مورد استفاده از روغنها نیز این نکته حائز اهمیت میباشد که استفاده مکرر از روغنها میتواند موجب تیرگی رنگ پوست درآن نواحی گردد. همچنین در صورتی که روغنهای مورد استفاده دارای کیفیت مناسب و مطلوب نباشند میتوانند موجب مشکلات پوستی مانند لکههای پوستی گردند
برای خواندن بخش اول- اختلالات خواب از دیدگاه طب سنتی- اینجا کلیک کنید.