نمک یددار طی یک فرآیند صنعتی در کارخانه تولید می‌شود و نمک‌های باز، سنگ نمک و نمک‌هایی با عنوان نمک دریا هیچ کدام ید کافی برای تامین نیاز بدن ندارند، حتی ممکن است حاوی آلاینده‌های فلزی باشند که سلامت مصرف‌کننده را به خطر می‌اندازد. به دلیل شیوع گواتر در کشور و براساس برنامه‌های جهانی، پیشنهاد شد یک روش به‌صرفه و موثر برای تامین حداقل ید مورد نیاز روزانه مردم در نظر گرفته شود.
بحث قیمت و میزان مصرف یک ماده غذایی مطرح بود به گونه‌ای که با اضافه کردن ید به یک ماده غذایی، ید راحت به بدن برسد، بنابراین نمک بهترین گزینه برای اضافه کردن ید انتخاب شد ولی مصرف زیاد نمک، خود باعث پرفشاری خون و بیماری‌های قلبی- عروقی می‌شود بنابراین میزان مصرف آن هم اهمیت داشت. در این راستا باید به نمک‌های صنعتی در کارخانه 40 نانوگرم ید به ازای هر گرم، اضافه می‌شد و هر فرد بالغ باید در روز 3 تا 5 گرم نمک یددار معادل یک قاشق چایخوری مصرف می‌کرد تا ید مورد نیاز بدنش تامین شود. با این راهکار ساده کمبود ید در کشور از بین رفت.
البته این بدان معنا نیست که هر کس کمبود ید دارد، نمک بیشتری بخورد زیرا روند درمان کمبود ید در سطوح مختلف با مصرف نمک یددار کاملا تفاوت دارد، اما آنچه باید در مورد نمک یددار بدانیم این است که ید یک ترکیب قابل‌تبخیر است و اگر در بسته نمک و ظرف آن باز بماند، تبخیر می‌شود.
به علاوه، اگر نمک را در برنج بجوشانید، به سرعت تبخیر می‌شود و از محیط خارج خواهدشد، بنابراین حتما باید در ظروف دردار برنج یا هر نوع غذای دیگری پخته شود و تا زمانی که برنج پخته و آب آن تمام می‌شود، در ظرف بسته باشد. حتی می‌توان بعد از پخت غذا نمک را اضافه کرد تا میزان ید آن حفظ شود، بنابراین تاکید ما بر این است که حتما نمک را در ظروف دردار نگهداری کنید و هنگام پخت غذا در آن را برندارید یا بعد از طبخ غذا، نمک به آن اضافه کنید. علاوه بر این، هر فرد برای حفظ سلامتش باید 3 تا 5 گرم نمک بخورد نه بیشتر.
دکتر محمدرضا وفا
دانشیار دانشگاه علوم‌پزشکی ایران
