معمولاً هر خانمی که ازدواج می‌کند، دوست دارد مادرشدن را هم تجربه کند اما گاهی مسایلی پیش می‌آید که ممکن است با بارداری منافات داشته باشد. یکی از آنها شاغل بودن خانم‌هاست. خیلی از خانم‌ها از بارداری به دلیل شرایط کاری‌شان هراس دارند، درحالی که با برنامه‌ریزی می‌توان این دوران را نیز به سلامت طی کرد. در این گفت‌وگو دکتر شیرین نیرومنش، استاد زنان و زایمان، دانشگاه علوم‌پزشکی تهران درباره اینکه خانم‌های شاغل چگونه دوران بارداری‌شان را به خوبی و بدون‌خطر سپری کنند، پاسخگوی سوالاتمان شده است.

سلامت: زنانی که مجبورند در دوران بارداری‌شان کار کنند، چطور می‌توانند این دوران را به سلامت طی کنند؟
    اصولا کار کردن منافاتی با بارداری ندارد و خیلی از خانم‌های شاغل در تمام نقاط دنیا این دوران را به سلامت طی می‌کنند اما نکته‌ مهم این است که خانم‌های شاغل باردار باید حتما ماه‌های آخر بارداری را جدی بگیرند و حجم کارشان را کم یا از زیاد نشستن یا زیاد ایستادن پرهیز کنند چون این اعمال باعث زایمان زودرس و مشکلات دیگر می‌شوند.

سلامت: مشکلاتی که به آنها اشاره کردید معمولا از هفته چندم بارداری ممکن است ایجاد شود؟
     معمولا از هفته 20 بارداری امکان این‌گونه خطرها برای ختم بارداری بیشتر می‌شود.

سلامت: برای خانم‌هایی که شغل‌های خاص و سنگین دارند مانند پرستارها، پزشکان و... چه راهکاری پیشنهاد می‌کنید؟
     این افراد باید سعی کنند حجم کارشان را پایین بیاورند یا ساعت‌های کمتری را کار کنند چون نتایج تحقیقات نشان داده خانم‌هایی که باردار هستند و شغل سختی دارند هم دچار استرس بیشتری می‌شوند و هم امکان پارگی کیسه آب در آنها افزایش پیدا می‌کند بنابراین بهتر است با مدیر خود صحبت کنند یا از پزشک‌شان گواهی کار سبک بگیرند. ضمن اینکه باید سعی کنند حتما 3 ساعت یکبار در محل کارشان در مکانی آرام کمی استراحت کنند. به‌عنوان مثال میان کارها چند دقیقه‌ای از جای خود بلند شوند و راه بروند تا نیرویی تازه بگیرند. همچنین اگر شرایط و محیط کار اجازه می‌دهد، خوب است چند دقیقه‌ای چراغ‌ها را خاموش کنند، چشمانشان را ببندند و پاهایشان را روی سطحی بلند بگذارند تا حال بهتری پیدا کنند.
سلامت: چطور می‌توانند با استرس کار کنار بیایند چون هر کاری ممکن است مقداری استرس همراه داشته باشد؟
     استرس یکی از مهم‌ترین عوامل در زایمان زودرس محسوب می‌شود. به همین دلیل خانم‌های باردار شاغل باید سعی کنند از افکار منفی دوری کنند و تا جایی که می‌شود زیاد با ارباب رجوع در تماس نباشند و با ورزش کردن و پیاده‌روی به تقویت روحیه‌شان کمک کنند. حتی می‌توانند برای کنترل استرس فهرستی از کارهای روزانه را به ترتیب اولویت‌شان تهیه کنند؛ شاید برخی از این کارها را بتوان حذف کرد یا به فرد دیگری سپرد. مورد دیگر اینکه درباره نگرانی‌هایشان با دوست، همکار یا همسر خود صحبت یا سعی کنند به شیوه‌های مختلفی مانند تنفس آرام و عمیق خود را آرام کنند.

سلامت: خیلی از خانم‌های باردار در ماه‌های اول دچار ویار شدید هستند. در این شرایط چه باید بکنند؟
     ویار داشتن اصلا علامت بدی نیست و اتفاقا خانم‌های بارداری که ویار دارند، بارداری موفق‌تری هم دارند. این مساله نشان می‌دهد جفت و جنین با یکدیگر هماهنگی خوبی دارند و هورمون‌ها هم خوب کار می‌کنند، اما این مادران می‌توانند از مصرف غذاهایی که ویار آنها را تشدید می‌کند خودداری و مصرف مایعات و موادغذایی‌‌ای مانند نان سوخاری، لیمو‌ترش، زنجبیل، غذاهای خشک و کم‌حجم را زیاد کنند.

سلامت: خیلی از خانم‌های باردار از خستگی مفرط طی دوران بارداری‌شان شکایت دارند. چطور می‌توان این خستگی را کاهش داد؟
     به هرحال بدن در این دوران نسبت به گذشته تفاوتی اساسی پیدا کرده است. به همین دلیل احساس خستگی نباید چیزی عجیب و
دور از انتظار باشد، اما پیشنهادی که می‌توانم در این رابطه داشته باشم این است که از موادغذایی سرشار از آهن و پروتئین استفاده کنند. خستگی می‌تواند نشانه کم‌خونی فقر آهن هم باشد که در این صورت با تغییر رژیم‌غذایی برطرف می‌شود، بنابراین بهتر است در رژیم ‌غذایی خود از گوشت قرمز، گوشت مرغ، غذاهای دریایی و سبزی‌های برگ‌دار سبز رنگ استفاده کنید.

سلامت: قرار گرفتن در معرض موادشیمیایی و مضر چقدر برای خانم‌های باردار خطرناک است؟
     خیلی زیاد. معمولا قرار گرفتن در معرض موادشیمیایی و مضر، ساعت‌های کاری زیاد، ایستادن برای مدتی طولانی، بلند کردن اجسام سنگین، سر و صدای بیش از حد، استرس زیاد و سرمای بیش از حد محیط کار از جمله شرایطی است که احتمال ایجاد عوارض زایمان زودرس را افزایش می‌دهد. علاوه بر این، فعالیت‌هایی که به چابکی و تعادل نیاز دارد، ممکن است در این دوران دشوارتر از قبل انجام شود یا حتی نتیجه دلخواه را نداشته باشد؛ پس باید در این شرایط بیشتر دقت کنید.

سلامت: آیا پوشیدن جوراب واریس برای خانم‌های بارداری که مجبورند بیشتر سر پا بایستند مفید است؟
     بله، می‌تواند کمک‌کننده باشد و درد پاهای آنها را کاهش دهد.

هفته نامه سلامت551