وقتی یک بیمار مبتلا به اختلال روان یا فرد مبتلا به یک بیماری جسمانی در خانه حضور دارد، تقریبا همه افراد خانواده که ارتباط مستقیمی با بیمار دارند با او و بیماری‌اش درگیر می‌شوند. در این مواقع آرامش در خانه به عوامل زیادی بستگی دارد ولی همیشه نمی‌توان محیط را آرام نگه‌داشت و گاهی درگیری به اوج خود می‌رسد. این اتفاق را در زوج‌های سالمند نیز زیاد مشاهده می‌کنیم. ما همیشه به سالمندان یا پدر و مادرهایمان به چشم انسان‌های توانمند نگاه می‌کنیم در حالی که پدر و مادرها در سنین بالا دیگر مانند گذشته توانمند نیستند و به استراحت و مراقبت بیشتری نیاز دارند. حال تصور کنید سالمند نیازمند استراحت به دلیل بیماری همسرش مجبور شود، مراقبت از او را نیز برعهده گیرد، طبیعی است که تنش‌هایی بین این 2 زوج ایجاد شود. علم امروز با مراقبت‌های ویژه و داروهای تجویزشده برای سالمند راه را بسیار آسان‌تر کرده است. علم پزشکی بیماری‌های روان مانند اضطراب و افسردگی را کنترل می‌کند، علائم آلزایمر را به تاخیر می‌اندازد، دردهای جسمانی را کاهش می‌دهد و... ولی بسیاری از مواقع ناآگاهی و رفتارهای نادرست باعث تنش‌ می‌شود.

     1. درباره بیماری جسمی یا روانی با همسر سالمند و بیمار خود صحبت کنید و به طور واضح و با زبان ساده علائم و نشانه‌های آن را توضیح دهید. سالمندان کمی زودرنج هستند و به دلیل شرایط مالی، مشکل‌های مالی ناشی از بازنشستگی و... ممکن است اضطراب داشته باشند و این اضطراب را به همسر خود منتقل کنند. در این مواقع بهتر است فرزندان نیز به پدر و مادر سالمندشان کمک کنند و به آنها اطمینان دهند که کنارشان خواهند ماند.

     2. گاهی به دلیل خستگی ممکن است سالمندان کلمات سرزنش‌آمیز و تحقیرآمیزی به زبان بیاورند که روابط را خدشه‌دار می‌کند و بر آتش خشم و مشاجره دامن می‌زند. چنین سالمندانی را باید به خویشتنداری و صبوری دعوت کرد.

     3.بیمار را محدود نکنید و از او خواسته‌های غیرمنطقی نداشته باشید. باید شرایط جسمانی و روانی او را در نظر بگیرید. 

     4. فضای خانه را شاد نگه دارید. گاهی لازم است چند ساعت یا چند روزی زوج سالمند را از هم جدا کنید و فرد دیگری وظیفه مراقبت از سالمند بیمار را برعهده بگیرد. این کار باعث استراحت سالمند مراقب می‌شود و به بهبود روابط همدیگر کمک می‌کنند. 

     5. برای مراقبان بیمار و حتی خود بیمار باید تفریحاتی را با توجه به علایق آنها در نظر بگیرید. مثلا اگر سالمندی به مسجد علاقه دارد، حتما چند بار در هفته شرایط را مهیا کنید تا مراقب سالمند با دوستان خود در مسجد حضور یابد. 

     6. اجازه دهید بیمار آزادانه درباره هرچه که می‌خواهد، صحبت کند. اگر حرف زدن او را متوقف کنید، ممکن است رفتارهای پرخاشگرانه‌اش شدت یابد.

     7. سالمند بیمار بهتر است کنار خانواده بماند، مگر اینکه واقعا نیاز به بستری در بیمارستان داشته باشد یا هیچ‌کس قادر به نگهداری از وی نباشد. دوری سالمند از خانواده باعث تشدید بیماری جسمی و روانی خواهد شد.

     8. صرف‌نظر از هر نوع بیماری‌ای سعی کنید ارتباط سالمند بیمار را با اجتماع قطع نکنید. دیدن نوه‌ها، دوستان و بستگان تاثیر بسزایی در روحیه او دارد. 

     9. بعضی از سالمندان بیمار ممکن است از خوردن دارو خودداری کنند. نخوردن دارو وضعیت جسمی و روانی بیمار را تغییر می‌دهد. حتما از اینکه سالمند بیمار دارویش را خورده، مطمئن شوید.

هفته نامه سلامت551