شاید از دید بسیاری از ما بزرگ‌ترها، تکالیف درسی و انجام آن موضوعی چنان پیش پا افتاده است که نیازی به گفت‌وگو ندارد. تکلیف را کودک باید انجام دهد و جای بحثی وجود ندارد، اما سوال اصلی اینجاست که چگونه می‌توان تکالیف درسی را بدون دردسر و حرص و جوش انجام داد؟ وقتی کودک فراموش می‌کند دستور آموزگارش را درباره تکالیفش به خانه بیاورد چه باید کرد؟ وقتی کودک پافشاری می‌کند هنگام تماشای تلویزیون یا غذا خوردن تکلیف بنویسد، وقتی که تکلیفش را ناقص انجام می‌دهد، وقتی انجام تکالیفش را تا شب به تعویق می‌اندازد؛ چگونه باید برخورد کرد؟ پاسخ این پرسش‌ها را در این صفحه خواهید یافت.
وظیفه والدین چیست؟
شاید مهم‌ترین نکته‌ای که والدین باید به آن توجه داشته باشند این است که به کودک انگیزه بدهند و او را پشتیبانی کنند. پشتیبانی نه به آن معنا که به جای او کار انجام دهند و مسئولیت انجام تکالیف را برعهده بگیرند بلکه در این جهت، که آنها را توانمند کنند که خود، مسئولیت کار خود را تمام و کمال برعهده بگیرند، اما چگونه می‌توان به چنین هدفی دست یافت؟
تعیین مکان مشخص برای انجام تکلیف
برای انجام تکالیف فرزندتان جایی مناسب را در نظر بگیرید و از او بخواهید همیشه تکالیفش را در همین مکان معین انجام دهد. این مکان باید راحت باشد، حواس کودک را پرت نکند و نورکافی داشته باشد.
تعیین زمان مشخص برای انجام تکلیف
بحث زمان شروع و پایان تکلیف، یکی از درگیری‌های هر روزه خانواده‌هاست. واقعیت این است که ساعت مورد توافق خیلی مهم نیست اما خوب است زمانی را درنظر بگیرید که در آن همه اعضای خانواده به مطالعه بپردازند. نکته مهم این است که کودک بداند حتی اگر تکالیفش را زودتر از موعد به پایان برساند، به زمان بازی او اضافه نمی‌شود. این قرارداد از اینکه کودک بدخط و باعجله تکالیفش را انجام دهد، پیشگیری می‌کند. قرارداد دوم این است که هیچ کس پس از اتمام زمان مورد توافق نمی‌تواند مطالعه کند. شاید اوایل کار سخت باشد اما پس از مدتی کودک می‌آموزد درست زمان‌بندی کند و تکالیفش را در موعد مقرر به اتمام برساند.
بگذارید خودش تکلیفش را انجام دهد
هرگز به جای فرزندتان تکلیف انجام ندهید زیرا با این کار به‌طور ناخودآگاه به او این پیام را می‌دهید که خودش قادر به انجام وظایفش نیست. به کودکتان بگویید درک می‌کنید که تکالیف درسی گاهی کمی دشوار هستند اما اینکه خودشان دنبال جواب بگردند و تکالیف را انجام دهند، ارزشمند است. شاید ابتدا سختگیرانه به نظر برسد اما به تدریج او یاد خواهد گرفت با مشکل‌ها روبرو شود و برای حل آنها تلاش کند و زود میدان مبارزه را ترک نکند. از جمله‌هایی مانند: «از اینکه تلاش می‌کنی خوشحالم» استفاده و به او کمک کنید تکالیف سخت را به قسمت‌‌های ساده‌تری تقسیم کند و هر مرحله را که انجام داد تشویقش کنید.
از بیان جمله‌هایی که به خودباوری کودک لطمه می‌زند، بپرهیزید
ممکن است کودک باوجود تلاشی که کرده در انجام تکلیفش ناموفق باشد یا اینکه تکالیفش را با اشتباه انجام دهد. در این مواقع ممکن است بدون اینکه بخواهید با گفتن برخی حرف‌ها اعتماد به‌نفس او را ضایع کنید:
- تو همیشه کارت همینه؟ شده تا حالا کاری رو درست انجام بدی؟
- هیچ معلومه حواست کجاست؟ نمی‌تونی بدون من تکلیفت رو انجام بدی؟
- بعد از این همه ساعت مشقی که نوشتی اینه؟ این خرچنگ قورباغه‌رو که تو آفتاب بذاری راه می‌افته!
- چت شده؟ فکر نکنم این‌طوری هیچ‌وقت چیزی بشی!
- سارا رو ببین! نصف امکانات تو رو نداره ولی تکالیفش رو همیشه بهتر از تو انجام می‌ده!
به جای گفتن این جمله‌ها بهتر است با مهربانی جاهایی را که فکر می‌کنید اشتباه انجام داده با یک علامت کوچک مشخص کنید و از او بخواهید بعد از استراحت کوتاهی، دوباره به آنها توجه کند.
درست و به موقع تشویق کنید
به خاطر داشته باشید هر کسی برای کاری که انجام می‌دهد به انگیزه و دلگرمی نیاز دارد. اشتباهی که اغلب والدین مرتکب می‌شوند این است که فکر می‌کنند مشوق باید یک شیء گرانقیمت یا یک کار بزرگ باشد تا نتیجه‌بخش باشد، در حالی که اصلا این‌طور نیست. شما می‌توانید با توجه به شناختی که از فرزندتان دارید شیوه‌های خلاقانه‌ای را برای تشویق او پیش بگیرید.
در صورتی که فرزندتان تکالیفش را انجام نداد، قاطعانه برخورد کنید
منظور از برخورد قاطعانه به هیچ‌وجه برخورد خصمانه نیست. سخنانی از این قبیل که «من با تو چه‌کار کنم؟ چند بار باید به‌خاطر انجام ندادن تکالیفت خجالت‌زده شوم؟ تا به حال شده که بتوانی کاری را آن‌طور که باید انجام بدهی؟» فقط فرزندتان را تحقیر و خودباوری او را نابود می‌کند. با این کار فقط خشم و عدم کنترل خود را به او منتقل می‌کنید نه قدرتتان را. شما پدر و مادر هستید، قدرت دست شماست. شما ناچار نیستید مشاجره یا التماس کنید یا سر فرزندتان فریاد بزنید. کافی است قاطعانه انتظارتان را مطرح کنید. چطور؟ با او به گوشه‌ای خلوت و دور از چشم دیگران بروید. درست به چشمانش نگاه کنید و انتظارتان را آرام و شمرده، روشن و قاطع بیان کنید. مثلا بگویید: «در این خانه مهم‌ترین مسئولیت تو این است که تکالیفت را انجام دهی و خودت به تنهایی باید از عهده این کار بربیایی. در این مورد نباید جر و بحثی باشد. از تو می‌خواهم در حد توانت آنچه را که روزانه باید انجام دهی به بهترین نحو به انجام برسانی.»
