به دست آوردن سود برای شرکتهای بینالمللی سیگار اصلی کلی، غیر قابل جایگزین و مجادله است. سود سالیانه بیش از 300 میلیارد دلار برای این شرکتها برنامهریزی همهجانبهای را ضروری میکند تا ضمن پایداری بهدست آوردن سود، میزان ضرر و به مخاطره افتادن استراتژی و نهایتا منافع آنها را نیز به حداقل برساند. راهکار اصلی صنایع دخانیات در حال حاضر استثمار همهجانبه کشورهای در حال توسعه و جهان سوم است به نحوی که حاصلخیزترین زمینهای قابلکشت به جای تامین نیازهای غذایی، صرف کاشت تنباکو شده و نیروی ارزان کاری برای صنعت تولید سیگار به کار گرفته میشود. بالاخره محصول به دست آمده در این کشورها را با نام انتخابشده شرکتهای بینالمللی، مردمان در کشورهای مربوط یا کشورهای همجوار و دوردست مصرف میکنند. با این روند، علاوه بر تحمیل هزینههای فردی و هزینه چند برابر آن از بودجههای عمومی کشورها، سلامت افراد سیگاری و غیرسیگاری در معرض زیانهای ناشی از مصرف سیگار قرار میگیرد و هزینههای درمان و ضررهای سلامت را نیز به وجود میآورد. اصل کلی برای صنایع دخانیات: «همه چیز از شما (زمین و کار و مصرف و بیکاری)؛ سودش برای ما».
آیا صنعت و دستاورد دیگری را در حال حاضر میتوان در برابر سیگار در ابعاد جهانی تعریف کرد که اینگونه اثر مستقیم استثماری در جوامع در حال توسعه و فقیر به وجود آورده باشد؟ سندی که در جریان بزرگترین و طولانیترین دعوی حقوقی مردم آمریکا علیه شرکتهای دخانیات در چند ایالت تا سال 1995 به دست آمده است، منبع و مخزن اطلاعاتی عظیمی را در اختیار کشورهای مختلف قرار داده تا با صرف وقت و بهکارگیری نیروهای کارشناس از این مجموعه 40 میلیون صفحهای مقداری از روشها و برنامههای مربوط به کشور خود را که شرکتهای بینالمللی سیگار ترسیم کردهاند، به دست آورند و با وسواس و تدبیر با روشهای مقابلهای ملی اقدام جامع کنند.
هشداری که در نشست خبری روزجهانی مبارزه با دخانیات مطرح شد
مهدیه آقازمانی
سالانه حدود 65 میلیارد نخ سیگار در کشور مصرف میشود و سالانه 65 هزارنفر بهعلت استعمال دخانیات فوت میکنند. این درحالی است که کشور دارای جامعترین قوانین در زمینه کنترل دخانیات است، قانونی که تاکنون بیشتر مفاد آن روی کاغذ مانده و هیچ سمبه پر زوری پیدا نشده تا آن را اجرایی کند. سالانه 10 هزار میلیارد تومان در کشور ما دود میشود و 20 هزار میلیارد تومان صرف مصرف سایر موادمخدر اعم از حشیش، تریاک، شیشه و... میشود که جمعا رقمی معادل 30 هزار میلیارد تومان از بودجه دولت میشود. این روزها علاوه بر مصرف سیگار، نگرانی از مصرف قلیان بهخصوص بین دختران و زنان جوان از سوی مسئولان بهداشتی مطرح میشود. هر ساله در آستانه روز جهانی مبارزه با دخانیات در کشور ما وزارت بهداشت هفته ملی مبارزه با دخانیات را برگزار میکند. در اولین روز این هفته یعنی 4 خرداد ماه نشست خبری برای بررسی وضعیت دخانیات در کشور برگزار شد، نشستی که هر سال در حوالی همین تاریخ برگزار میشود ولی وضعیت استعمال مواد دخانی بدتر از سال قبل میشود.
دکتر علیاکبر سیاری، معاون بهداشت حرفهایش را با بیان این آمارهای نگرانکننده آغاز کرد: «از هر 10 مرگ ناشی از بیماریهای ریوی، 9 مرگ بهدلیل استعمال دخانیات است، از 6 میلیون مرگ بر اثر استعمال دخانیات در دنیا، 600 هزار مرگ بهدلیل دود دسته دوم دخانیات یا همان استنشاق تحمیلی دود سیگار است. همچنین مصرف دخانیات خطر مرگ ناشی از سکتههای قلبی و مغزی را 2 تا 4 برابر افزایش میدهد.»