شایعترین سرطان بین زنان سرطان پستان است و سن ابتلا به این سرطان شایع بین زنان ایرانی، 5 تا 10 سال پایینتر از سن جهانی این بیماری است. در حقیقت سن ابتلا به سرطان پستان بین زنان ایرانی 45 تا 55 سال است در حالی که در دنیا متوسط سن ابتلا بین 50 تا 60 سال گزارش شده است. عوامل خطر سرطان پستان آنطور که متخصصان بیان میکنند، سابقه فامیلی ابتلا به سرطان، نخستین بارداری بالای 30 سال، عادت ماهیانه زیر 12 سال، یائسگی بالای 55 سال، عدم بارداری، عدم شیردهی و هورموندرمانی بعد از یائسگی است، اما اگر دقت کرده باشید این روزها مردم افزایش یک بیماری بهخصوص سرطان را به استرس ارتباط میدهند. این قضیه در مورد سرطان پستان نیز مصداق دارد و اخیرا در کنفرانس یکروزه سرطان پستان و بارداری، رئیس انجمن کلینیکال انکولوژی از ارتباط استرس با سرطان پستان صحبت و رابطه استرس و ابتلا به سرطان پستان را، رابطهای مستقیم ذکر کرده بود. البته استرس با توجه به اینکه سیستم ایمنی بدن را تضعیف میکند، میتواند زمینه ابتلا به بسیاری از بیماریها را در بدن فراهم کند ولی ارتباط آن با سرطان پستان سوالی بود که از دکتر نسرینالسادات علوی، متخصص و جراح بیماریهای پستان و عضو هیاتعلمی پژوهشگاه سرطان پرسیدیم:
سلامت: آیا منظور از استرسی که میتواند بیماریزا باشد همان استرسهای روزمره است؟
یکی از سوالهایی که اغلب از بیشتر بیماران مبتلا به سرطان میشنویم این است که چرا من به این بیماری مبتلا شدم و بیشتر آنها نیز در مورد تاثیر استرسهایی که در زندگی داشتهاند بر بروز این بیماری سوال میکنند. معمولا اکثر افراد اجتماع استرس را به عنوان یک کلمه کلی برای توصیف فشارهای روانی به کار میبرند که در اثر عوامل مختلف به آنها وارد میشود. این استرسها میتواند موارد کوچک اما مداوم مانند استرسهای مادر برای پیشرفت تحصیلی فرزندش باشد یا استرس شدید و ناگهانی مانند از دست دادن یک عزیز. در حقیقت این سوال برای دانشمندانی که در مورد این بیماری تحقیق میکنند نیز مطرح بوده و سالهاست علت ایجاد سرطانها مخصوصا سرطان پستان که شایعترین سرطان بانوان است در صدر موضوعهای مورد تحقیق قرار دارد.
سلامت: آیا رابطه قوی بین سرطان پستان و استرس وجود دارد؟ به عبارت دیگر آیا میتوان گفت بانوانی که استرس دارند بیشتر در معرض سرطان پستان هستند؟
در مطالعههای مختلفی که در مورد تاثیر استرس بر سرطان پستان انجام شده رابطه قوی بین استرس و ایجاد سرطان پیدا نشده است. گرچه در برخی مطالعهها رابطه کمرنگی پیدا شده اما در مقابل، نتایجی نیز مبنی براینکه استرس نقش محافظتکننده در مقابل سرطان دارد پیدا کردهاند. در کل میتوان گفت استرس به تنهایی نقشی در ایجاد سرطان ندارد ولی ممکن است با تغییر رفتار فرد باعث ایجاد سرطان در فرد شود، مثلا فردی که استرس زیادی دارد ممکن است به سمت مصرف سیگار یا مشروبات الکلی برود که هر 2 این رفتارها از عوامل خطر شناختهشده در ایجاد سرطانها از جمله سرطان پستان هستند. همچنین استرس ممکن است در بیمارانی که مستعد این بیماری هستند نقش تشدیدکننده داشته باشد، مثلا تعدادی از تحقیقهای انجامشده ثابت کردهاند بیماران مبتلا به سرطان در صورت داشتن استرس بیشتر در معرض عود و پیشرفت بیماری هستند.
سلامت: آیا استرس میتواند علت پایین آمدن سن ابتلا به سرطان پستان باشد؟
نه، مبتلایان به این بیماری در کشور ما اکثرا از بانوان میانسال و بعضا جوان هستند اما این کم بودن سن بیماران ربطی به استرس ندارد و بیشتر به جوان بودن جمعیت ایران برمیگردد. به عبارت دیگر، همان گونه که بافت جمعیتی کشور ما نسبت به کشورهای پیشرفته جوانتر است، افراد بیمار نیز به همان نسبت جوانتر هستند.
سلامت: شما اشاره کردید استرس میتواند باعث عود بیماری شود، در این زمینه چه توصیهای به بیماران مبتلا به سرطان پستان دارید؟
همانطور که گفتم به نظر میرسد استرسهای روانی به شکلی که ما فکرمیکنیم نقش زیادی در ایجاد سرطان ندارند ولی توصیه میشود بیماران مبتلا به سرطان از استرس دور نگه داشته شوند و روشهای کاهش استرس را یاد بگیرند تا بتوانند بعد از درمان به زندگی عادی خود برگردند.